بر اساس نظریه سازه های  شخصی جورج کلی، هر فرد در زمینه تفکر درباره جهان پیرامون خود به طور کلی، با جنبه های ویژه ای از آن به طور خاص، «خانه ای از سازه های ذهنی و شخصی را با خود حمل می کند که از طریق آن به اندیشه ها و تجربه های خود نظم می بخشد و آنچه را در هر زمان برای او رخ می دهد، معنابخشی می کند.   دست یافتن به این کیفیت های ذهنی مستلزم ابزاری است که با به کار گیری آن بتوان دنیا را از نگاه دیگران مشاهده کرد و از این طریق به درک تفسیرهای آنها از پدیده ها و رویدادهای جهان پیرامون که به شکل گیری انتظارات آنها و به تبع آن نگرش ها، عقاید و افکار آنها منجر می شود.

جورج کلی (۱۹۵۵) روش شبكه خزانه را با این هدف و بر پایه شکل خاصی از مصاحبه ساختار یافته و مبنی بر تشریک مساعی معرفی کرد. فرایند انجام دادن مصاحبه ها و شکل گیری شبکه خزانه از طریق پیمودن سه گام اصلی است:

1.  انتخاب عناصر : عناصر نمونه های مفهومی خاصی اند که قلمرو موضوعی پژوهش را پوشش می دهند. عناصری که در شبکه خزانه به کار گرفته می شوند می توانند هر چیزی باشند، و کاملا به بستری که می خواهد واکاوی شود بستگی دارد. عناصر می توانند در قالب اشکال گوناگون شامل اشیا، افراد، رویدادها، فعالیت ها، با موجودیت های انتزاعی بیان شوند .

2.   استخراج سازه ها : سازه سنگ بنای معنا بخشی است و توسط افراد برای معنا دادن به پیرامونشان ابداع می شود. این مرحله می تواند با ابتکار محقق مثلا با سازه های سه عنصری، 5 عنصری و ... که توسط شرکت کنندگان بر روی کارتهای جداگانه نوشته شده است، انجام پذیرد .

3.  اتصال عناصر به سازه ها : در این مرحله خزانه ای از سازه های مفهومی ایجاد شده است که با اتصال و یکپارچه کرده آنها نظریه و مفهوم مد نظر سازماندهی و ایجاد می شود.

در ادامه کتاب جورج کلی (1992) با عنوان The psychology of personal constructs برای مطالعه علاقمندان آپلود شده است.

این مقیاس ابتدا در سال ۱۹۲۸ به وسیله لوئیس لئون تورستون و برای اندازه گیری نگرش گروهی خاص نسبت به موضوعی مشخص طراحی و ارائه شد (554-529 :1928 ,Thurstone). سپس در سال ۱۹۲۹ به وسیله وی و همکارش ارنست جان چاو" برای اندازه گیری نگرش مردم نسبت به کلیسای شیکاگو مورد استفاده قرار گرفت که گزارش آن منتشر شد.(Thurstone and Chave, 1929: 1-96)

در این مطالعه تورستون و چاو، برای اندازه گیری نگرش مردم نسبت به کلیسا ابتدا نظرات متفاوتی را که در مورد کلیسا قابل طرح بود، در ۱۳۰ گویه تنظیم کردند. سپس از ۳۰۰ نفر آشنا نسبت به مباحث کلیسا خواستند به عنوان داور نسبت به درستی هریک از گویه ها در مقایسه با سایر گویه ها در طیفی از نمرات ۱ تا ۱۱ امتیازدهی کنند.

در این امتیاز دهی نمره ۱ به معنی موافقت کامل است؛ بنابراین هرچه نمرات ازافزایش می یابد از شدت موافقت کاسته شده، به طوری که عدد ۵ کمترین نمره موافقت عدد ۶ به معنی عدم موافقت یا عدم مخالفت فرض می شود. همچنین نمره ۷ به معنا کمترین مخالفت است که هر چه این نمره به سمت ۱۱ زیاد شود به منزله افزایش یافتن میزان مخالفت است، به طوری که نمره ۱۱ مخالفت کامل تلقی می شود.

به این ترتیب بر اساس نظردهی ۳۰۰ داور برای هریک از ۱۳۰ گویه تنظیم شده امتیازهایی از ۱ تا ۱۱ مشخص گردید. در این مرحله میانه نمره یا میانگین هریک از گویه ها محاسبه می شود که به عنوان ارزش مقیاسی آن گویه محسوب خواهد شد (هو من، ۱۳۶۱).

با در نظر گرفتن میزان فراوانی نمره هر گونه از بین ۳۰۰ نظر داده شده به وسیله داوران و حذف گویه های نامناسب، ۴۵ گویه را برای نظرخواهی از مردم انتخاب کردند. در پرسش نامه ای با ۴۵ گویه که امتیاز آنها مشخص بود، از پاسخگویان خواستند که موافقت یا عدم موافقت خود با امتیازهای داده شده به هر گویه را به صورت (بلی یا خیر) اعلام نمایند.

در خاتمه تورستون و چاو معدل نمره گویه هایی که پاسخ گویان با امتیاز دهی داوران موافق بودند را به عنوان نمره نگرش پاسخ گویان نسبت به موضوع مورد مطالعه مبنای عمل قرار دادند (رفیع پور، ۱۳۷۲: ۲۳۷).

با توجه به اینکه با مقیاس تورستون امتیاز دهی هر گویه در مقایسه با گویه های دیگر و در یک طیف ۱۱ درجه ای و با فواصل ظاهرا برابر انجام می شود، بنابراین مقیاس تورستون را نوعی «مقیاس زوجی» و «برابرنما» دانسته اند که بر اساس «قانون قضاوت مقایسه ای» طراحی شده است (21-16 :1981 ,Mclver and Carmines).

منبع : روش تحقیق پیشرفته ، محمد باقر نوبخت

مقالات و کتب زیر می تواند راهنماهای خوبی در این زمینه باشد که قطعا کتب و منابع ارزشمند دیگری نیز در منابع داخلی و خارجی موجود است که قابل اضافه شدن به این لیست می باشند.

مقالات همگی در فایل زیپ جهت علاقمندان ارائه شده است.

✅مقاله (2000) میرینگ : تحلیل محتوای کیفی

✅مقاله کارلایل و کریستنسن (2005): چرخه های نظریه پردازی

✅مقاله رایان و برنارد (2003) : فنون شناسایی مضامین در تحلیل مضمون

✅مقاله بارون و کلارک (2006): استفاده از تحلیل مضمون (تم) در روانشناسی و علوم رفتاری

✅مقاله کوربین و استراوس (1990) : تحقیقات داده بنیاد ( تئوری بنیادی): رویه ها ، احکام (قوانین) و معیارهای ارزیابی

✅روش های تحقیق کمی و کیفی مدیریت دولتی و سازمان های غیرانتفاعی، تالیف دیوید مک ناب( ترجمه دکتر واعظی و محمد صادق آزمندیان)

✅روش تحقیق فراتحلیل با نرم افزار CMA2( تالیف دکتر قربانی زاده)

✅روش های تحقیق ترکیبی: تلفیق نظریه و عمل ( ترجمه دکتر قربانی زاده)

✅روشهای تحقیق در مدیریت منابع انسانی ( ترجمه دکتر میر علی سید نقوی و همکاران)

✅بازکاوی روش تحقیق آمیخته (جمعی از مولفان، نشر دانشگاه تهران)

✅روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت : رویکرد جامع ( دکتر دانایی فرد و همکاران)

۱- مرور استدلالی (Argumentative Review)
این شکل از پیشینه تحقیق به شکل گزینشی منابع علمی را بررسی می‌کند تا یک استدلال، فرض، یا مسئله‌ی فلسفی جا افتاده در منابع را تایید یا رد کند. در اینجا، هدف پژوهش‌گر ایجاد پیکره‌ای علمی است که دیدگاهی انتقادی را مطرح می‌کند. با توجه به ماهیت پرمایه‌ی برخی از پژوهش‌های مرتبط با علوم اجتماعی، رویکرد استدلالی در قبال تحلیل منابع، قالب گفتمانی مهم و مشروعی است. با این حال، باید توجه کرد که هنگام مطرح کردن ادعا، همانند مرورهای نظام‌مند که در زیر شرح داده می‌شود، دچار مشکل سوگیری نشوند.

۲- مرور یکپارچه (Integrative Review)
شکلی از پژوهش را در نظر بگیرید که منابع فراگیر را به‌طور یکپارچه مرور، نقد و جمع‌بندی می‌کند، به‌گونه‌ای که چهارچوبی جدید در ارتباط با حوزه‌ی مورد بحث ایجاد می‌شود. پیکره‌ تحقیقات شامل تمام مطالعاتی می‌شود که مسائل پژوهشی یا فرضیات مشابهی را بررسی می‌کنند. یک مرور یکپارچه‌ خوش‌ساخت، از نظر شفافیت، انسجام و همتاسازی، استانداردهای مشابهی با پیشینه‌های تحقیق اولیه دارد. مرور یکپارچه، در علوم اجتماعی، رایج‌ترین شکل پیشینه‌ی تحقیق است.

۳- مرور تاریخچه‌ای (Historical Review)
در پیشینه‌ی تحقیق تاریخچه‌ای، بر پژوهش‌ها در یک دوره‌ی زمانی خاص تمرکز می‌شود. نقطه‌ی شروع معمولاً زمانی است که یک موضوع، مفهوم، تئوری، یا پدیده برای اولین بار در منابع علمی مطرح شده است. سپس، پژوهش‌گر تحول آن را در منابع علمی رشته‌ی مورد نظر دنبال می‌کند. هدف این است که پژوهش در بافتار تاریخی قرار بگیرد تا جایگاه آن در تحولات علمی آشکار و مسیر پژوهش‌های آتی شناسایی شود.

۴- مرور روش‌شناختی (Methodological Review)
پیشینه‌ی تحقیق همیشه بر آن‌چه شخص یا اشخاص انجام داده‌اند تمرکز نمی‌کند (یافته‌ها)، بلکه گاهی بر چگونگی دستیابی به یافته‌ها تمرکز می‌کند (روش تحلیل). بررسی روش‌های تحلیل، نوعی چارچوب ادراکی را در سطوح متفاوت فراهم می‌کند. یعنی در سطح نظریه، تحقیقات میدانی پایه، رویکردهای پژوهشی، جمع‌آوری داده‌ها و تکنیک‌های تحلیلی، و نشان می‌دهد پژوهش‌گران چگونه از منابع علمی متنوع، از سطوح مفهومی تا اسناد پژوهشی کاربردی، بهره می‌برند و از آن‌ها در فعالیت‌ها میدانی، نمونه‌برداری، مصاحبه، جمع‌آوری داده، و تحلیل داده استفاده می‌کنند. در این رویکرد، بر مسائل اخلاقی که باید در حین انجام پژوهش نسبت به آن‌ها آگاه بود تاکید می‌شود.

۵- مرور نظام‌مند (Systematic Review)
این شکل از پیشینه‌ی تحقیق شامل مروری بر شواهدی می‌شود که مسئله‌ی پژوهش را به‌ روشنی تدوین می‌کنند. در این روش، برای شناسایی و ارزیابی انتقادی پژوهش‌های مرتبط، همچنین برای گزارش، جمع‌آوری، و تحلیل داده‌های مطالعات مطرح‌شده در بخش پیشینه، از تکنیک‌های از پیش‌ تعیین‌ شده و استاندارد شده استفاده می‌شود. به طور معمول، این روش بر روی یک پرسش تجربی از نوع علت و معلول تمرکز می‌کند، مثلاً «A تا چه سطحی بر B تاثیرگذار است؟». این نوع پیشینه تحقیق عمدتاً برای بررسی مطالعات پژوهشی گذشته در زمینه‌ی پزشکی بالینی و حوزه‌های سلامت همگانی استفاده‌ می‌شود، اما کاربرد آن در علوم اجتماعی نیز افزایش یافته است.

۶- مرور نظری (Theoretical Review)
هدف این شکل از پیشینه‌ی تحقیق بررسی پیکره‌ نظری انباشته‌ شده در ارتباط با یک موضوع، مفهوم، نظریه، یا پدیده است. پیشینه تحقیق نظری علاوه بر تمرکز بر نظریه‌های موجود، رابطه‌ی بین آن‌ها را هم بررسی می‌کند. همچنین، تعیین می‌کند که پژوهش‌های گذشته تا چه اندازه‌ای در بررسی نظریه‌ مورد نظر موفق بوده‌اند. علاوه بر این، فرضیات جدیدی را برای آزمودن تدوین می‌کند. اغلب این شکل از پیشینه تحقیق کمبود در زمینه نظریه‌های مرتبط را شناسایی می‌کند یا نشان می‌دهد که نظریه‌های کنونی برای توصیف مسئله‌های پژوهشی نوظهور کافی نیستند. برای تحلیل، می‌توان بر مفاهیم نظری یا چارچوب کلی نظریه‌ مورد نظر متمرکز شد.

منبع: نیتیو پیپر

شرایط لازم جهت شرکت در آزمون در سایت مرکز سنجش آموزش پزشکی درج شده است

منبع: پرتال دانشگاهی کشور