تشریح دلایل تأخیر انتشار چاپ مقالات در ISC/ نظم انتشار نشریات وزارت بهداشت بیشتر از وزارت علوم(1392/5/30)

جعفر مهراد سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس با بیان اینکه در سال‌های اخیر مشارکت فعال در تولید علم با سرعت زیادی همراه بوده است، گفت: بخشی از افزایش مشارکت فعال در تولید علم به سیاست‌های وزارت علوم و وزارت بهداشت برمی‌گردد که با تصویب اعتبار مجلات علمی تعداد این نوع مجلات را افزایش داده و امکانات چاپ و نشر مقالات علمی را برای پژوهشگران و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی تسهیل کرده است.

وی افزود: تأسیس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نیز در سرعت بخشیدن به بررسی نتایج فعالیت‌های علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی و گزارش عملکرد پژوهشی در قالب مقاله‌های علمی به افزایش تولیدات علمی کمک کرده است.

وی با اشاره به این موضوع که انتشار مقالات علمی به زبان فارسی به طور روز افزون و با تلاش‌های مشارکتی اعضای هیئت علمی صورت می‌پذیرد، ادامه داد: مزایایی که برای تهیه مقالات علمی وجود دارد، انکارناپذیر است و برخورداری از امتیازات مختلفی که برای پدیدآورندگان مقالات علمی وجود دارد، خود تأثیر فزاینده‌ای در افزایش مقالات علمی به زبان فارسی دارد.

سرپرست ISC خاطر نشان کرد: بر اساس آخرین آمار از نشریات معتبر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تعداد مجلات معتبر مصوب این وزارتخانه تا گزارش این خبر در سال 1392، 918 عنوان است که این رقم از سال 1385 تا 1391 254  عنوان، 284 عنوان، 344 عنوان، 474 عنوان، 591 عنوان، 740 عنوان و 882 عنوان بود. تعداد عناوین مصوب 1382 تا 1384 نیز به ترتیب 145 عنوان، 202 عنوان و 238 عنوان بود.

مهراد با بیان اینکه مصوبات کمیسیون نشریات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز برای سال‌های مختلف روشن است، افزود: این وزارتخانه از سال 1386 تا 1392 بر اساس آمارهای اعلام شده تاکنون به ترتیب 123 عنوان، 139 عنوان، 151 عنوان، 163 عنوان 212 عنوان، 237 عنوان و 260 عنوان نشریه علمی بر حسب تقاضا و داوری کمیته‌های مختلف این کمیسیون به تصویب رسانیده است. بدین ترتیب تعداد مجلات معتبر مصوب کمیسیون‌های نشریات وزارت علوم و وزارت بهداشت که در ISC  نمایه‌سازی می‌شوند، 1176 نشریه است.

رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری ادامه داد: با توجه به اینکه سیاست‌های هر دو وزارت علوم و بهداشت ثبت و نمایه سازی نشریات مصوب را در ISC تکلیف کرده است، ISC موظف است نشریات دریافتی به صورت‌های چاپی، pdf   و XML را در پایگاه‌های خود پردازش و نتایج حاصله را در فرآورده‌های گوناگون عرضه کند.

وی با بیان اینکه آمار تولید علم برای دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی حائز اهمیت است، افزود: آمارهای دریافتی از ISC نشان می‌دهد که تعداد مقالات از اردیبهشت تا مردادماه 1392 به زبان فارسی به ترتیب 5641، 6931، 7435 و 8751 مقاله است.

مهراد تصریح کرد: آمارهای ارائه شده شامل مجموع نشریات علمی وزارت علوم و وزارت بهداشت است. گرچه پردازش اطلاعات با توجه به توسعه سیستم‌های نرم افزاری به سرعت صورت می‌گیرد، و اکثر مجلات نیز به فرمتXML  که پردازش آن برایISC  آسانتر است به ISC ارسال می‌شود. با وجود این تاخیری که در چاپ نشریات صورت می‌گیرد مسئله مهمی است که نشر مجلات علمی در ایران را با چالش روبه‌رو ساخته است.

وی ادامه داد: پاسخگویی به جامعه وظیفه دولتمردان در سطوح تعریف شده و در امور مختلف است، باوجود توسعه‌های درخور توجهی که در آموزش عالی و تحقیقات علمی در سال‌های گذشته اتفاق افتاده است، بی‌توجهی تعدادی از سردبیران در انتشار به موقع نشریات علمی از اهمیت واقعیت‌های علمی کشور می‌کاهد.

سرپرست ISC افزود: این وضعیت در مورد نشریات علمی مصوب کمیسیون نشریات معتبر وزارت علوم در مقایسه با وزارت بهداشت بیشتر مشهود است. نظمی که نشریات علمی پزشکی و رشته‌های وابسته از آن برخوردارند در بخش مهمی از نشریات وزارت علوم مشاهده نمی‌شود.

مهراد با بیان اینکه در گذشته چاپ، تجدید، انتشار و توزیع نشریات دستاویزی برای سردبیرانی بود که مجلات آنها همواره با تاخیر منتشر می‌شد، خاطر نشان کرد: اکنون، گرچه بسیاری از مجلات به فرمت الکترونیکی منتشر می‌شوند و چاپخانه و توزیع تاثیری در چاپ بهنگام یا نابهنگام این نوع مجلات ندارد، باز هم مشاهده می‌شود که نشریات با تاخیر زیاد به دست ISC می‌رسد؛ در حالیکه 5 ماه از سال شمسی گذشته است، تعدادی از مجلات کشور هنوز درصدد انتشار شماره‌های پاییز و زمستان 1391 هستند و این مسئله‌ای است که پذیرفتن آن در عصر اطلاعات دشوار است.

منبع: خبرگزاري فارس