انواع ساختارهاي آموزشي در آلمان

انواع ساختارهاي آموزشي در المان

دانشگاه

 دانشگاه معمولاً محلّی است برای فراگیری روش‌های علمی و دانش نظری. به عنوان رشته‌های معمولِ (کلاسیک) دانشگاهی، می‌توان

از رشته‌هایی مانند پزشکی، حقوق، علوم انسانی، علوم طبیعی و اقتصادی و تربیت معلّم نام‌برد.

در دانشگاه‌ها آموزش وپژوهش با یکدیگر آمیخته‌اند و رابطه‌ی تنگاتنگی با هم دارند. دانشگاه مکانی برای آموزش و تحقیقات بنیادی و کاربردی است. دانشجویان دانشگاه‌ها آزادند تا برنامه‌‌ی درسی خود در هر نیمسال تحصیلی را شخصاً انتخاب کنند و حتّی استادان خود را آزادانه برگزینند. امّا چهارچوب کلّی هر رشته‌ی تحصیلی، در آیین‌نامه‌ی تحصیلی رشته‌ی مربوطه (Studienordnung) تا حدّی مشخّص شده‌ است. تحصیل‌ دانشگاهی را نمی‌توان با آموزش حرفه‌ای برابر دانست. دانشگاه‌ها در پایان تحصیل، به دانش‌آموختگان، مدارج دیپلم، مَگیستِر(Magister)  وهمین‌طور دکترا اعطاء می‌کنند. به‌زودی تقریباً در تمام دانشگاه‌های آلمان، دوره‌های تحصیلی با مدرک‌های برابر با استانداردهای بین‌المللی، Bachelor  و  Masterعرضه خواهد شد.

 مراکز آموزش عالی حرفه‌ای "فاخ هُخ‌شوله" (Fachhochschule)

کسی که در کنار آموزش دانشگاهی (آکادمیک) به آموزش حرفه‌ای علاقه ‌دارد و تجربه‌ی عملی در دوران تحصیل برایشان مهم‌تر از دانش محض به تنهایی است، بهتر است که در مراکز آموزش عالی حرفه‌ای  (Fachhochschule) آلمان تحصیل کند. این مراکز، تقریبا شبیه دانشگاههای جامع علمی و کاربردی در ایران است. محتوای درسی در رشته‌های این‌گونه مراکز آموزش عالی،  به تناسب نیازهای حرفه‌ای تعیین شده‌اند. برخلاف دانشگاه‌های آلمان، برنامه‌ی درسی در این گونه مراکز از پیش تعیین شده‌است. از ویژگی‌های این مراکز:

-         برنامه‌ی منسجم درسی از آغاز تا پایان تحصیل

-         تدوین محتوای درسی رشته‌های گوناکون به تناسب نیازهای حرفه‌ای

-         دوره‌ی تحصیل کوتاه‌تر در مقایسه با دانشگاه

-         تحقیقات با توجّه به نیاز در زمینه‌های کاربردی

کادر آموزشی این گونه‌ مراکز معمولاً نیروهای با تجربه‌ و پر سابقه‌ در حرفه‌ی موردنظرند و برخی از آنان مدیرانی هستند که به نیازهای بازار کار در رشته‌ی موردنظر به‌خوبی آگاهند. دانش‌آموختگان این مراکز بعد از پایان تحصیل، شانس بسیار خوبی برای یافتن شغلی در رشته‌ی خود دارند. مدرک تحصیلی ارائه‌شده به دانش‌آموختگان مراکز عالی آموزش عالی حرفه‌ای ، دیپلم می‌باشد.

مدارس عالی هنر و موسیقی

۵۶ مدرسه‌ی عالی هنر و موسیقی، دانشجویان با استعداد را در حرفه‌های هنری آموزش می‌دهند. متقاضیان تحصیل در مدارس عالی هنر می‌باید نمونه‌ای از کارهای خود را به مرکز مورد نظر ارسال کنند. معمولاً پس از آن در آزمونی حضوری، با انجام تکلیف‌هایی گوناگون، توانایی‌های متقاضیان در رشته‌های انتخابی سنجیده می‌شود. در برخی موارد متقاضیان می‌توانند بدون داشتن مدرک دیپلم دبیرستان، در مراکز آموزش عالی هنر به تحصیل بپردازند. در مورد شرایط دریافت پذیرش و تعداد نمونه‌های کاری که متقاضی برای دریافت پذیرش می‌باید ارائه دهد، می‌توان با مدرسه‌ی عالی هنر مربوطه تماس گرفت. نقّاشی، گرافیک، پیکر تراشی، طرّاحی (Design und Gestaltung)  و تربیّت معلّم در هنرهای تجسّمی، نمونه‌هایی از رشته‌های تحصیلی در این مدارس‌اند. به‌عنوان دیگر رشته‌های مهمّ این مدارس، می‌توان از معماری، مرمّت آثار تاریخی، سفالگری نام‌برد. دیپلم، مدرک  نهایی است که معمولاً هنرجو از این مراکز دریافت می‌کند. مدارس عالی موسیقی معمولاً به آموزش هنرجو در رشته‌های زیر می‌پردازند:

آموزش آلات موسیقی، آموزش آواز، ساخت قطعات موسیقی، رهبری ارکستر.

برخی از این مدارس افزون بر این رشته‌ها، رشته‌هایی مانند موزیک کلیسا، جاز، کارگردانی موزیک تئاتر هم ارائه می‌دهند. در آزمون سنجش قابلیّت‌ها، توانایی‌های متقاضیان در زمینه‌های گوناگون در قالب امتحانات شفاهی، کتبی و عملی ارزیابی می‌شود.

رسانه‌های گروهی مدرن (Moderne Medien)

علاقه‌مندان به رشته‌های مرتبط با فیلم و تلویزیون، می‌توانند در مرکز آموزش عالی فیلم و تلویزیون مونیخ و همچنین در مرکز آموزش عالی "کُنراد وُلف" (Konrad Wolf)  در پُتس دام- بابلزبرگ Potsdam-Babelsberg به تحصیل در رشته‌هایی مانند کارگردانی، فیلم‌برداری و مدیریّت تولید بپردازند.

نشانی دیگر، مرکز آموزش‌ عالی هنر برای رسانه‌های گروهی در کُلن است که به عنوان تنها مرکز آموزش عالی در زمینه‌ی رسانه‌های دیداری- شنیداری (Audiovisuell)  در آلمان شناخته می‌شود. این مرکز با سابقه‌ی ده ساله‌ی خود در آموزش هنرجو، از اعتبار خاصّی در سطح بین‌المللی برخوردار است. متقاضیان تحصیل در رشته‌های این مراکز، پس از گذراندن یک‌سری آزمون‌های عملی و شفاهی پذیرفته می‌شوند.

مدارس آموزش عالی تربیّت معلم  ( Pädagogische Hochschule)

این مراکز به اختصار "پِ ها" ( PH) نامیده می‌شوند. تنها مرکز آموزش عالی تربیت معلّم آلمان در ایالت بادن ووتنبرگ آلمان قرار دارد. در بقیّه‌ی ایالت‌ها دانشکده‌ای در دانشگاه‌ها به این رشته اختصاص داده شده‌است. در مراکز تربیت معلم ، مربیّان مدارس ابتدائی،  کادر آموزشی برای مراکز آموزشی  Real- und Hauptschule و مدارس ویژه معلولین و عقب افتادگان ذهنی آموزش داده می‌شوند

سیستم آموزشی در کشور آلمان در ایالت‌های گوناگون متفاوت است. امادر بیشتر ایالت‌ها بچه‌ها معمولاً از سن سه تا هفت سالگی به مراکز پیش‌دبستانی مانند کودکستان می‌روند. بعد از سپری شدن این دوره،  تحصیلات دبستانی آغاز می‌گردد که در طی آن دانش‌آموزان معمولاً از سن ۵ تا ۱۲ سالگی، در زمینه‌ها‌ی زبان آلمانی، حساب و معمولاً یک زبان خارجی آموزش داده می‌شوند. پس از این مرحله، دانش‌آموزان به مدارس آموزش متوسّطه راه می‌یابند. گروهی از دانش‌آموزان معمولاً پس از پایان کلاس پنجم ویا هفتم در رئال شوله (Realschule)  به ادامه‌ی تحصیل می‌پردازند. با پایان کلاس دهم، این دانش‌آموزان دوره‌ی متوسّطه‌ی تحصیلی را به پایان می‌رسانند.

هاپت‌شوله(Hauptschule) یکی دیگر از مراکز آموزش متوسّطه است که معمولاً از کلاس پنجم تا نهم و یا دهم به طول می‌انجامد. تمام دانش‌آموزانی که در هیچ‌کدام از مراکز آموزش‌متوسّطه‌ی تمام وقت آلمانی پذیرفته نشده‌اند، موظّف به نام‌نویسی در هاپت شوله‌ها هستند.

نوع دیگر از مدارس آموزش متوسّطه، گیمنازییوم (Gymnasium)  نام دارد. تحصیل در این دبیرستانها در بیشتر ایالت‌ها با به پایان رساندن سال پنجم تحصیلات دبستانی آغاز شده و دوره‌ی آن معمولاً ۹ سال به طول میکشد و با پایان سال تحصیلی سیزدهم، دانش‌آموز موفّق به دریافت مدرک دیپلم می‌شود.

مراکز آموزش عالی وابسته به کلیسا

در آلمان بیش از ۴۰ مرکز آموزش عالی وجود دارد که وابسته به کلیسای کاتولیک و یا پروتستان هستند. در مراکز آموزش عالی وابسته به کلیسای پروتستان، کشیش‌های زن و مرد وهمچنین معلّمان علوم دینی آموزش داده می‌شوند. در برخی از این مراکز رشته‌هایی مانند موزیک کلیسا، علوم اجتماعی و بهزیستی هم عرضه می‌شوند

آموزش کشیشان کاتولیک (Priester) در دانشکده‌‌ی الهیّات صورت می‌گیرد. فرقه‌های مذهبی گوناگون وابسته به کلیسای کاتولیک هم به سهم خود در دانشکده‌هایی ویژه‌ به آموزش نیروی تازه نفس در فرقه‌ی مذهبی مربوطه می‌پردازند.

مراکز آموزش عالی خصوصی

چند سالی است که مؤسّسه‌های آموزش عالی خصوصی در آلمان بسیار رواج پیدا کرده‌اند. اگر قصد تحصیل  در یکی از این مؤسّسه‌ها را دارید، باید به این نکته توجّه کنید که آیا  مدرک مؤسّسه‌ی مورد نظر شما دارای رسمیّت و پذیرش دولتی‌ست یا خیر.  مؤسّسه‌های آموزش عالی خصوصی که در فهرست به تصویب رسیده توسّط کنفرانس رئیسان دانشگاهی Hochschulrektorenkonferenz نیامده‌اند، فاقد رسمیّت دولتی هستند.

برخی مراکز آموزش عالی خصوصی از سوی سازمان‌ها و بنیادهای متعدّدی پشتیبانی مالی می‌شوند. به برخی هم کمک‌های دولتی تعلّق می‌گیرد. نکته‌ی مشترک همه‌ی این مراکز، پرداخت شهریه توسّط دانشجوست. این شهریه ممکن است از ۱۵۰۰۰ یورو برای کلّ تحصیل تا ۴۰۰۰ یورو در هر ترم تغییر کند. تعداد دانشجویان این رشته‌ها بسیار کمتر از مراکز دولتی است و آموزش و راهنمایی دانشجویان در چهارچوبی بسیار شخصی انجام می‌گیرد. مراکز آموزش عالی خصوصی معمولاً دانشجویان خود را شخصاً انتخاب می‌کنند. برای پذیرفته‌شدن در یک چنین مؤسّسه‌ای معمولاً افزون بر میانگین نمرات بالا، قابلیّت‌های فردی و تعهّد کاری متقاضی بسیار مهم است. بسیاری از این مراکز همکاری تناتنگی با واحدهای اقتصادی دارند و به دانشجویان خود دوره‌های کارآموزی در خارج از آلمان هم ارائه می‌دهند.

آموزشگاههای حرفه‌ای (Berufsakademie)

در ایالت‌های بادن ووتنبرگ، زاکسن، تورینگن و برلین می‌توان به جای تحصیل در دانشگاه‌ها یا مراکز آموزش عالی حرفه‌ای، در آموزشگاه‌های حرفه‌ای (Berufsakademie) ، که به اختصار (BA) نامیده می‌شوند، به ادامه‌ی تحصیل پرداخت.

در آموزشگاه‌های حرفه‌ای به دانشجویان این امکان داده می‌شود که در رشته‌های علوم اقتصادی، علوم اجتماعی و رشته‌های فنّی به تحصیل بپردازند. شرط لازم برای تحصیل در این آموزشگاه‌ها داشتن مدرک دیپلم ( پایان تحصیلات دبیرستانی) یا مدرکی برابر با مدرک پایان تحصیلات دبیرستانی است به همراه ارائه‌ی یک قرارداد آموزشی با مرکزی آموزشی که طرف قرارداد آموزشگاه‌ حرفه‌ای مورد نظر است.

در آموزشگاه‌های حرفه‌ای، دانشجویان در طول ۶ نیمسال تحصیلی در چهارچوب یک سیستم آموزشی دوگانه به تحصیل می‌پردازند. سیستم دوگانه به این معناست که آموزش تئوری در این مراکز با آموزش عملی همراه است. در این مدارس برنامه‌ی درسی از پیش تعیین شده‌ای در اختیار دانشجو قرار می‌گیرد. در طول تحصیل به دانشجویان از سوی واحدهای اقتصادی که طرف قرارداد آموزشگاه‌های حرفه‌ای هستند، ماهیانه مبلغ ۵۰۰ یورو و یا بیشتر پرداخت میشود.

مدرک دیپلم دانشگاه در سه سال

پس از سه‌سال تحصیل و آموزش علمی و عملی در آموزشگاه‌های حرفه‌ای، به دانش‌آموخته‌گان این مراکز مدرک "دیپلم BA" اعطا می‌شود. دیپلم این مرکز برابر و همپایه با مدرک دیپلم مراکز آموزش عالی حرفه‌ای (Fachhochschule) است. بسیاری از شرکت‌ها به دنبال جذب نیروی کار از میان دانش‌آموختگان BA هستند، زیرا که  این دانشجویان در کنار آموزش علمی دارای تجربه‌های عملی گران‌بهایی در طول تحصیل شده‌اند. تقریباً ۹۰ درصد از دانش‌آموختگان این مراکز پس از پایان تحصیل به‌‌راحتی جذب بازار کار می‌شوند. بسیاری از واحدهای اقتصادی بر طبق تعرفه‌ای خود را موظّف کرده‌اند که دانش‌آموختگان BA را پس از پایان تحصیل به صورت قراردادی استخدام نمایند.

در برخی از آموزشگاه‌های  حرفه‌ای مانند آموزشگاه حرفه‌ای اشتوتگارت، رشته‌های بین‌المللی هم ارا‌ئه می‌شوند که برای دانشجویان خود امکان اقامت در مدارس خواهرخوانده در خارج از کشور را هم فراهم می‌کنند.

منبع: http://www.irdeutsch.com

---