ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻃﺮحﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ در طرح آزمایشات کشاورزی
ﺗﻴﻤﺎر: ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ در آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺗﻴﻤﺎر ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﺜﻼ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭼﻨﺪ رﻗﻢ ﮔﻨﺪم ﻫﺮ ﻛﺪام از وارﻳﺘﻪﻫﺎی ﮔﻨﺪم ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﻚ ﺗﻴﻤﺎراﺳﺖ.
ﻣﺎده آزﻣﺎﻳﺸﻲ: اﻓﺮاد ﻳﺎ اﻋﻀﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺎده آزﻣﺎﻳﺸﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻣﺜﻼ در ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ارﻗﺎم ﮔﻨﺪم زﻣﻴﻦ ﻣﺰرﻋﻪ، ﻣﺎده آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ. ﻣﺎده آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﮕﻦ وﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻮدهوﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺼﺎدﻓﻲ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮای ﻛﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺜﺎل: درﻣﻮرد ﻣﺎده آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﺪاﻣﻴﻚ ازﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎی زﻳﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؟
۱) ﻣﺎدهآزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻫﻤﺎن واﺣﺪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺛﺮات آن ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﺷﻮد.
۲) ﻣﺎدهآزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﮕﻦ وﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻮدهوﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺼﺎدﻓﻲ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ
۳) ﻗﺴﻤﺘﻲ ازواﺣﺪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﻜﺮارازﻳﻚ ﺗﻴﻤﺎرﺑﻪ آن ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد.
۴) درﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ارﻗﺎم ﮔﻨﺪم ﻣﺎدهآزﻣﺎﻳﺸﻲ ارﻗﺎم ﮔﻨﺪم اﺳﺖ
ﭘﺎﺳﺦ: ﮔﺰﻳﻨﻪ «۲»
واﺣﺪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ: ﻗﺴﻤﺘﻲ ازﻣﺎدهآزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﻜﺮارازﻳﻚ ﺗﻴﻤﺎرﺑﻪ آن ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد.
ﺗﻜﺮار: در ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺮ ﺗﻴﻤﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﻗﺮارﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻳﻚ ﺗﻜﺮارﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺪون ﺗﻜﺮار ﻳﻚ ﻋﻤﻞ اﻣﻜﺎن ﺗﺎﺋﻴﺪ درﺳﺘﻲ ﻳﻚ ﻋﻤﻞ وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻠﻴﻪ اﺻﻮل ﻃﺮحﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ، ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮار ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ. اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮار ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﻗﺖ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻜﺮار ﺧﻄﺎﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮای ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ
داده ﻳﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه: ﺑﻪ اﻋﺪاد و ارﻗﺎﻣﻲ ﻛﻪ از اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﺻﻔﺎت و ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ داده ﻳﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪهﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
ﺻﺤﺖ و دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶ: ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﺮآورد ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮای ﻳﻚ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻌﺎدل ﻣﻘﺪار ﺣﻘﻴﻘﻲ آن ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻣﻴﺪ رﻳﺎﺿﻲ ﻣﻘﺪار اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﺷﺪه ﻣﺴﺎوی اﻧﺪازه ﺣﻘﻴﻘﻲ آن ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻤﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮآورد ﻧﺎارﻳﺐ اﺳﺖ و ﻳﺎ ارﻳﺒﻲ آن ﺻﻔﺮ اﺳﺖ. دﻗﺖ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﺗﻜﺮار ﺷﻮد. ﻫﺮ وﻗﺖ وارﻳﺎﻧﺲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺮآورد ﺷﺪه ﺑﺮای ﻳﻚ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻗﺖ وﺟﻮد دارد. ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﻳﺪ از دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮای ﺳﻨﺠﻴﺪن دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ازﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺘﻔﺎدهﻣﻲﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻛﻢﺗﺮ و دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮایاﻓﺰاﻳﺶدﻗﺖ درآزﻣﺎﻳﺶﻻزم اﺳﺖ ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮاراﻓﺰاﻳﺶﻳﺎﺑﺪ و ﻃﺮح ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮایآزﻣﺎﻳﺶاﻧﺘﺨﺎبﺷﻮد.
ﻣﺜﺎل: ﺑﺮای اﻓﺰاﻳﺶ دﻗﺖ درﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ در ﻃﺮحﻫﺎی آﻣﺎری ﻛﺪام ﻳﻚ ازﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎی زﻳﺮ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد؟
۱) ﻗﺒﻞ ازﺗﺠﺰﻳﻪ آﻣﺎری ازﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن دادهﻫﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد وازﻣﻮاد آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻫﻤﮕﻦ اﺳﺘﻔﺎدهﻛﺮد.
۲) اﻧﺪازهﮔﻴﺮیﻫﺎی ﺗﻴﻤﺎری ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد واز ﻃﺮﺣﻲ اﺳﺘﻔﺎدهﻛﺮد ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
۳) ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮارﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻃﺮح اﻓﺰاﻳﺶﻳﺎﺑﺪ.
۴) ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮاراﻓﺰاﻳﺶﻳﺎﺑﺪ و ﻃﺮح ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای آزﻣﺎﻳﺶ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد.
ﭘﺎﺳﺦ: ﮔﺰﻳﻨﻪ «۴»
ﻣﺜﺎل: ﺑﺮای ﺳﻨﺠﻴﺪن دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ از………………. اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺰان آن ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪات ………………. و دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ………………. اﺳﺖ.
۱) ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ،ﻛﻤﺘﺮ،ﺑﻴﺸﺘﺮ ۲) ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ،ﺑﻴﺸﺘﺮ،ﻛﻤﺘﺮ
۳) ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ،ﺑﻴﺸﺘﺮ،ﻛﻤﺘﺮ ۴) ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ،ﻛﻤﺘﺮ،ﺑﻴﺸﺘﺮ
ﭘﺎﺳﺦ: ﮔﺰﻳﻨﻪ «۱»
ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﻳﺪ از دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای ﺳﻨﺠﻴﺪن دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻛﻢﺗﺮ و دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ.
ﺧﻄﺎﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ: ﻣﺸﺎﻫﺪات آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ دارای ﺗﻨﻮع وﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ اﻳﻦ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺛﺮ دوﻋﺎﻣﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ. ﺑﺨﺸﻲ از اﻳﻦ ﺗﻨﻮع ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺛﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ و ﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل و ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻧﺸﺪهای اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮع آنﻫﺎرا اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻳﺎ ﺧﻄﺎﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ. ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﺧﻄﺎﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
ـاﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻗﺒﻞ ازاﻋﻤﺎل ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ
ـﻋﺪم ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂآزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮای واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ
ـ ﺧﻄﺎﻫﺎی ﻳﺎدداﺷﺖ ﺑﺮداری وﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداری وﻏﻴﺮه ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻓﻴﺸﺮ ﺳﻪ اﺻﻞ ﻣﻬﻢ دراﻧﺠﺎم ﻃﺮحﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮارﮔﻴﺮد
ـ اﻧﺘﺴﺎب ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ
ـﻗﺮار دادن ﺗﻜﺮار درآزﻣﺎﻳﺶ
ـﻛﻨﺘﺮل ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ
اﺛﺮات ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﻳﺎ ﺧﻄﺎﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ E ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻳﻦ ﺧﻄﺎﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ وارﻳﺎﻧﺲ آنﻫﺎ ﺑﺎ ۲ e
ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎﻳﺪ دارای ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ. از ﺑﻴﻦ دو آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺸﺎﺑﻪ، آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻪ دارای e2 ﻛﻮﭼﻜﺘﺮی اﺳﺖ دﻗﻴﻖﺗﺮ اﺳﺖ زﻳﺮا اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت آزﻣﺎﻳﺸﻲ آن ﻛﻢﺗﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮای ﻛﻢ ﻛﺮدن ﺧﻄﺎﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻮاد آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻳﺎﻫﻤﮕﻦ را ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻳﺎ ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮارآزﻣﺎﻳﺶ رازﻳﺎد ﻛﺮد و ﻳﺎ از ﻃﺮح ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای آزﻣﺎﻳﺶ
اﺳﺘﻔﺎدهﻛﺮد.
ﻣﺜﺎل: ﻛﺪام ﻳﻚ ازﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎی زﻳﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﺧﻄﺎﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ؟
۱) اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻗﺒﻞ ازاﻋﻤﺎل ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ۲)ﻋﺪم ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂآزﻣﺎﻳﺶﺑﺮای واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ
۳) اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﺗﻴﻤﺎروﺗﻜﺮار درآزﻣﺎﻳﺶ ۴) ﺧﻄﺎﻫﺎی ﻳﺎدداﺷﺖ ﺑﺮداری وﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداری
ﭘﺎﺳﺦ: ﮔﺰﻳﻨﻪ «۳»
ﻧﻜﺘﻪ: ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ درﺑﻌﻀﻲ از ﺣﺎﻻت ﻃﺮحﻫﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻜﺮار ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. وﻟﻲ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻲﺗﻮان ﺟﻠﻮی اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻄﺎرا ﮔﺮﻓﺖ.
ﻣﺜﺎل: ﻛﺪام ﻳﻚ ازﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎی زﻳﺮ درﻣﻮرد ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺻﺎدق ﻧﻴﺴﺖ؟
۱) ﺧﻄﺎﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻮدهوﺑﺎﻳﺪ ازﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
۲) ﺧﻄﺎﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ دارای ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺻﻔﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ
۳) ازﺑﻴﻦ دوآزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺸﺎﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻪ e2 ﻛﻮﭼﻜﺘﺮی دارد دﻗﻴﻖﺗﺮ اﺳﺖ زﻳﺮا اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت آزﻣﺎﻳﺸﻲ آن ﻛﻢﺗﺮ اﺳﺖ
۴) ﺧﻄﺎﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ دارای ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻌﻠﻮم ووارﻳﺎﻧﺲﺻﻔﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ
ﭘﺎﺳﺦ: ﮔﺰﻳﻨﻪ «۴»
ﻣﺜﺎل: ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻓﻴﺸﺮ ﺳﻪ اﺻﻞ ﻣﻬﻢ ﻛﻪ دراﻧﺠﺎم ﻃﺮحﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮارﮔﻴﺮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از
۱) اﻧﺘﺴﺎب ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ـﻗﺮار دادن ﺗﻜﺮار درآزﻣﺎﻳﺶ ـﻛﻨﺘﺮل ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ
۲) اﻧﺘﺴﺎب ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ـﻗﺮارﻧﺪادن ﺗﻜﺮار درآزﻣﺎﻳﺶ ـﻛﺎﻫﺶﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ
۳) اﻧﺘﺴﺎب ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ـﻗﺮارﻧﺪادن ﺗﻜﺮار درآزﻣﺎﻳﺶ ـﻛﻨﺘﺮل ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ
۴) اﻧﺘﺴﺎب ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ـﻗﺮار دادن ﺗﻜﺮار درآزﻣﺎﻳﺶ ـﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ
ﭘﺎﺳﺦ: ﮔﺰﻳﻨﻪ «۱»
ﻣﺜﺎل: ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎﻛﺪام ﻳﻚ ازﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎی زﻳﺮ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﻳﻚ ﻃﺮح آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟
۱) ﻣﺎدهآزﻣﺎﻳﺸﻲ وﺗﻌﺪاد ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ۲) ﺗﻌﺪاد ﺗﻴﻤﺎروﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮار
۳) ﺻﻔﺎت ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ وﻫﺰﻳﻨﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ۴) ﺻﻔﺎت ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮاروﻫﺰﻳﻨﻪ آزﻣﺎﻳﺶ
ﭘﺎﺳﺦ: ﮔﺰﻳﻨﻪ «۱»
اﺻﻮل ﻛﻠﻲﻛﻪ در ﻃﺮحﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮد.
۱ـ ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮار: ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮارﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ۸ـ۳ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮاﻛﻪ ﺗﻜﺮارﻛﻤﺘﺮ از ﺳﻪ ازﻟﺤﺎظ آﻣﺎری ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺖ و ﺗﻜﺮارﺑﻴﺶ از ۸ ﻧﻴﺰ ازﻟﺤﺎظ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﻧﻴﺴﺖ.
در ﻃﺮحﻫﺎی آﻣﺎری ﺷﺎﺧﺺ دﻗﺖ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد. از اﻳﻦ ﻓﺮﻣﻮل ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮار زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﺰان ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻤﺘﺮ و دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد.
ﺷﺎﺧﺺدﻗﺖ
۲ـﺗﺼﺎدﻓﻲﻛﺮدنﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ(Randomization): ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﻳﻦﻋﻤﻞﻏﻴﺮ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲﻣﻮﺟﻮد درواﺣﺪﻫﺎیآزﻣﺎﻳﺸﻲﺑﻴﻦﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد.
۳ـ اﻧﺪازه واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ: ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ اﻧﺪازهﻛﺮتﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ و ﺗﻌﺪاد آنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻄﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻤﺘﺮ و دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ.
۴ـ ﺷﻜﻞ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ: در ﺧﺎکﻫﺎی ﻫﻤﮕﻦ، ﻛﺮتﻫﺎ ﻳﺎ واﺣﺪﻫﺎ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺮﺑﻊ ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺷﻜﻞ درﻣﻲآورﻧﺪ وﻟﻲ در ﺧﺎکﻫﺎی ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﺮتﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺎﺷﻨﺪ زﻳﺮا ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ در آن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻠﻮکﻫﺎ را در ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺷﻴﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮات وﻛﺮتﻫﺎرا ﻣﻮازی ﺑﺎآن درﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ.
ﺣﺎﺷﻴﻪ: در اﻃﺮاف واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻓﻀﺎﻳﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از اﺛﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﺮ روی ﻫﻢ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻣﻜﺎن ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎو ﻳﺎدداﺷﺖﺑﺮداری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
۵ـ در ﻃﺮحﻫﺎی ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ اﺧﺘﺼﺎص ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﻃﻮرﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دراﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻃﺮحﻫﺎ، ﺑﺮآورد ﻣﻘﺪار ﺧﻄﺎ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﻃﺮح ارزش ﻋﻠﻤﻲ ﻧﺪارد.
۶ـ در ﻃﺮحﻫﺎی ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﺧﺘﺼﺎصﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﻃﻮرﺗﺼﺎدﻓﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮآورد ﺧﻄﺎ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ.
۷ـ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﺗﻜﺮار، ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﺗﻴﻤﺎر، دﻗﺖ در اﻧﺪازهﮔﻴﺮی و ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮدن ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮی، ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮدن واﺣﺪﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ دﻗﺖ در ﻃﺮحﻫﺎی ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.
۸ـ ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮار درﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﻘﺪاراﺷﺘﺒﺎهآزﻣﺎﻳﺶ ﻳﺎ MSe (ﺟﺬراﺷﺘﺒﺎهآزﻣﺎﻳﺸﻲ، ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ اﺛﺮ دوﺗﻴﻤﺎر s ( )2)، p ﻳﺎ ﺗﻌﺪاد اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن S ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد، ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲدار ﻳﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ آزﻣﺎﻳﺶ وﻣﻘﺪارt ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد.
۹ـ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ در ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻧﺪازه ﻃﺮح ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﻣﻴﺰان دﻗﺖ آزﻣﺎﻳﺶ، ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻳﺎ ﻋﺪم ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻣﺎده آزﻣﺎﻳﺸﻲ، ﻓﺮم و اﻧﺪازه ﮔﻴﺎه، ﻧﻮع ﺗﻴﻤﺎر، ﺗﻌﺪاد ﺗﻴﻤﺎر، ﺗﻌﺪاد واﻧﺪازه ﺗﻜﺮار، ﻧﻮع ﻃﺮح، ﻣﻘﺪارﺑﻮدﺟﻪ واﻣﻜﺎﻧﺎت وﻧﻮع ﻣﺎده آزﻣﺎﻳﺸﻲ
بانك موضوع پايان نامه
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته فقه و حقوق- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مامايي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت آموزشي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بانكداري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت شهري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت صنعتي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت فن آوري اطلاعات (IT)
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي شيمي- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي عمران- نقشه كشي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كامپيوتر - معماري سيستمها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كامپيوتر- نرم افزار
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كامپيوتر- هوش مصنوعي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته پرستاري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته پزشكي عمومي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته پيراپزشكي- بيهوشي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته MBA
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته آبخيزداري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته آمار- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته اقتصاد
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته تاريخ
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته تربيت بدني- كليه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته جغرافيا- برنامه ريزي روستايي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته جغرافياي سياسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته حسابداري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته روانشناسي- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته رياضي محض
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبان انگليسي- ادبيات انگليسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبان انگليسي- مترجمي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبان و ادبيات عرب
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبان و ادبيات فرانسه
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبانشناسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زيست شناسي گياهي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زيست شناسي- علوم جانوري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زيست شناسي- ميكروبيولوژي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته علوم اجتماعي- جامعه شناسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته علوم تربيتي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته علوم سياسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته فيزيك- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته كتابداري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته محيط زيست
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته محيط زيست( كليه گرايشها)
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت اجرايي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بازرگاني - تحول سازماني
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بازرگاني - مالي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بازرگاني- بازاريابي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بيمه
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت دولتي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت دولتي- منابع انساني
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي آبياري - گرايشهاي هيدرولوژي- زهكشي و ساختمانهاي توزيع و انتقال آب
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كشاورزي- باغباني (همه گرايشها)
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كشاورزي- اقتصاد كشاورزي و مديريت مزرعه
-
ليست موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كشاورزي- گياهپزشكي- بيماري شناسي گياهي
معرفي پايگاه هاي اطلاعاتي علمي
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي: Sage
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي: Embase
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - كتابخانه OECD
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي -Reaxys
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Engineering Village 2
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي- Hein Online
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Talor and Francis
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - DOJA
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Archnet
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ISI Web of Knowledge
- آشنایی با پايگاههاي اطلاعاتي- پرتال منابع دیجیتال پزشکی وزارت بهداشت (PMDR)
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي -ASCE Library
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي -IRANDOC
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ISC
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ERIC
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - SID
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - پايگاه مجلات تخصصي نور(NOORMAG)
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ACM
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - IEEE
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Engineering Village
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - JAMA
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - PubMed
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Ebsco
- آشنایی با پایگاه اطلاعاتی - SpringerLink
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ProQuest
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Science Direct
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Emerald
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي- Thieme
- آشنايي با پايگاه اطلاعاتي Scopus ، پايگاه چكيده مقالات جهان
حمايت از پايان نامه ها
- حمایت از پایان نامه های علوم سیاسی توسط بیرخانه حمایت و هدایت پایاننامهها و رسائل علوم انسانی
- حمایت از پایان نامه های حقوق توسط دبیرخانه حمایت و هدایت پایان نامه ها و رسائل علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های حقوق در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های روانشناسی و تعلیم و تربیت در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های اقتصاد در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های مدیریت در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های علوم اجتماعی و ارتباطات در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- اعلام حمايت مالي از پايان نامه هاي دانشجويان كارشناسي ارشد و دكتري توسط موسسه شاخص پروژه
- محورهای پژوهشی مورد حمایت وزارت بازرگانی
- اولويتهاي پژوهشي شركت سرمايهگذاريهاي خارجي ايران(ايفيك) در سال 1392
دانلود . . .
بورسهای خارجی
-
16 موقعیت PhD بسیار رقابتی برای پروژه های دکترا در سطح جهانی در علوم بهداشتی و درمانی در دانشگاه Ahhus ، دانمارک
-
اطلاعات در مورد بورس تحصیلی سالانه در كشور ژاپن براي فوق ديپلم، كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا
-
بورس تحصیلی (گروه شیمی دانشگاه ابردین انگلستان)
-
بورس تحصیلی در حیطه مهندسی شیمی دانشگاه ابردین (Aberdeen) انگلستان
-
بورس تحصیلی در حیطه پزشکی ((گروه شیمی)) دانشگاه ابردین انگلستان
-
بورس تحصیلی در حیطه گروه علوم اعصاب، روانشناسی و رفتار دانشگاه لستر انگلستان
-
بورس تحصیلی در حیطه گروه پزشکی دانشگاه آکسفورد انگلستان
-
بورس تحصیلی در حیطه ی پزشکی ((گروه شیمی)) دانشگاه ابردین (Aberdeen)
-
بورس تحصیلی در حیطه ی پزشکی و داروسازی (گروه شیمی) دانشگاه ابردین (Aberdeen) انگلستان
-
بورس تحصیلی در زمینه مهندسی شیمی دانشگاه ابردین انگلستان
-
بورس تحصیلی دکترا در حیطه پزشکی و داروسازی دانشگاه دورهام(Durham )انگلستان
-
بورس تحصیلی دکترا داروسازی - نقش پروتئین هومر در درد مزمن(پزشکی و داروسازی)
-
بورس تحصیلی دکتری دانشکده مهندسی شیمی و بیوتکنولوژی دانشگاه دشربروکس کانادا
-
بورس تحصیلی دکتری در حیطه شیمی دانشگاه Monash استرالیا
-
بورس تحصیلی دکتری ( گروه شیمی دانشگاه ابردین (aberdeen)انگلستان)
دانشگاههاي برتر جهان
-
دانشگاه هاي مالزي
-
دانشگاه UPM ( دانشگاه پوترا مالزي)( دولتي)
-
دانشگاه UM مالزي ( دولتي)
-
دانشگاه USM مالزي ( دولتي)
-
دانشگاه UITM مالزي ( دولتي)
-
دانشگاه UTM مالزي ( دولتي)
-
دانشگاه UKM مالزي( دولتي)
-
دانشگاه MMU مالزي ( خصوصي)
-
دانشگاه UCTI مالزي ( خصوصي)
-
دانشگاه UCSI مالزي ( خصوصي)
-
دانشگاه TENAGA مالزي ( خصوصي)
-
دانشگاهKBU مالزي(خصوصي)
-
-
شرايط زندگي شهروندي در مالزي
-
دانشگاه هاي انگلستان
-
دانشگاه هاي اكراين
-
دانشگاههاي آلمان
-
دانشگاههاي استراليا