چرخه ساخت تئوری در تحقیقات مدیریت( قسمت 7)

ارزش ناهنجاری ها در ساخت تئوری بهتر

همان طور که قبلا اشاره شد، وقتی محققان در هر دو مرحله توصیفی و هنجاری با استفاده از بیانات ارتباط و علیت از بالا به سمت پایین هرم می چرخند تا پیش بینی کنند در پایه هرم چه خواهند دید، اغلب چیزی را می بینند که از تئوری انتظار نداشتند؛ یعنی تشخیص ناهنجاری- چیزی که تئوری نمی تواند توضیح دهد. چنین کشفیاتی سازندگان تئوری را مجبور می کند به همراه معماهایی مانند «اینجا خبرهای دیگری هم هست» یا« این دو چیزی که فکر می کردیم مختلف باشند، واقعا نیستند»،به مراحل توصیف/اندازه گیری ودسته بندی برگردند.نتیجه چنین تلاش هایی عموماً می تواند شامل این موارد باشد: 1) توصیف و اندازه گیری صحیح تر پدیده ها که چه هستند و چه نیستند؛ 2) تغییر تعاریفی که پدیده ها یا موقعیت ها بوسیله آنها دسته بندی می شوند- اضافه یا حذف دسته ها یا تعریف آنها به روش های دیگر؛ و/یا 3)تبیین یک بیانیه تئوریک جدید بر مبنای اینکه با چه چیز مرتبط است، چرا و تحت چه شرایطی باعث چه چیزی می شود. هدف از این فرایند، تجدید نظر در تئوری است تا همیشه دلیلی هم برای ناهنجاری های شناسایی شده و هم پدیده ها باشد که قبلا به خوبی توضیح داده شده اند.

 

ناهنجاری ها در نظریه پردازی ارزشمند هستند زیرا کشف یک ناهنجاری مرحله ایست برای دادن قدرت توصیف و اندازه گیری کم ابهام تر، و شناسایی و بهبود طرح طبقه بندی در بدنه یک تئوری- که کلید های اعمال آن تئوری به همراه نتایج قابل پیش بینی می باشند. محققانی که هدفشان اثبات اعتبار یک تئوری است اغلب کشف یک ناهنجاری را به عنوان یک شکست می بینند- و بنابراین به دنبال دلایلی برای حذف نکات استثنا می گردند تا به مقادیر قابل توجه تری که از نظر آماری مناسب باشند برسند. اما معمولاً اطلاعات بیشتری در داده های استثناء نسبت
به داده های سازگار با مدل وجود دارد زیرا درک استثناء ها یا ناهنجاری ها به طور کلی کلید کشف مشکلات موجود در تعریف و اندازه گیری، و در فرموله کردن بهتر طرح های طبقه بندی می باشد. سردبیران مجله و همکاران منتقد که هدفشان بهبود تئوری است باید مقالاتی را بپذیرند که پیگیر نشان دادن و حل و فصل ناهنجاری ها بوده و علاقه کمتری به مطالعاتی که در پی اجتناب از آنها هستند، نشان دهند.

در واقع، تقریباً همیشه یک ناهنجاری یا یک پارادوکس، محرک پژوهش تئوری ساز مفید می شود( پول و فان دی فِن، 1989). مثل تحقیقی که به تئوری مزیت رقابتی ملت های مایکل پورتر(1991) انجامید. قبل از کار پورتر، تئوری تجارت بین الملل در حدود مفهوم مزیت نسبی ساخته شده بود. مثلاً کشورهایی با برق ارزان قیمت، یک مزیت (برتری) رقابتی در آن دسته از محصولاتی داشتند که هزینه برق در آنها بالا بود؛ کسانی با هزینه های کار پایین از مزیت ساخت و فروش محصولات با محتوای کار بالا لذت می بردند و به همین ترتیب. پورتر ناهنجاری هایی را مشاهده کرد که تئوری نمی توانست برای آنها دلیلی بیاورد. ژاپن با سنگ آهن و زغال سنگ اندک، تبدیل به یک تولیدکننده موفق فولاد شد. ایتالیا تولیدکننده غالب کاشی و سرامیک دنیا شد، اگرچه هزینه برق بالایی داشت و مجبور بود مقدار زیادی از خاک رس مورد استفاده در ساخت کاشی را وارد کند. پورتر این ناهنجاری ها را با دسته بندی دنیا به دو وضعیت حل کرد- شرایطی که مزیت مبتنی( مرتبط با) بر عامل درآن وجود دارد و شرایطی که آن مزیت در آن وجود ندارد. در موقعیت نخست، تئوری مزیت نسبی حاکم هنوز قدرت پیش بینی دارد. اما در وضعیت اخیر(دوم)، تئوری دسته های صنعتی رقابتی پورتر پدیده هایی را توضیح داد که ناهنجاری های تئوری قبل محسوب شده بودند. تئوری پورتر، هنجاری است زیرا برنامه ریزان را به طور واضح راهنمایی می کند که با توجه به شرایطی که در آن هستند چه باید بکنند. برای مثال، دولت سنگاپور مقدار زیادی از رفاه کشور خود را به راهنمایی تئوری پورتر نسبت می دهد.

یین (1984) بین انعکاس(تکرار) واقعی یک تئوری در مقابل انعکاس تئوریک تمایز قائل می شود. انعکاس واقعی هنگامی رخ می دهد که نتایج پیش بینی شده مشاهده شوند. انعکاس تئوریک در هنگام بروز یک نتیجه غیر معمول رخ می دهد، اما به دلایلی مدل می تواند آن نتیجه را توضیح دهد. این بدان معناست که ما باید قبل از دادن اصطلاح «استثناء» به ناهنجاری پیش بینی های یک تئوری ، بسیار عمیق تر کند وکاو کنیم. مثلاً دیدن هواپیمای در حال پرواز یک استثناء در این گزاره کلی است که جرم زمین اجسام را به سمت هسته خود می کشد. آیا این استثناء تئوری جاذبه را رد می کند؟ البته که نه. در حالیکه سقوط سیب و شهاب سنگ های شعله ور، انعکاس واقعی این تئوری هستند، پرواز انسانی انعکاس تئوریک آن است. این یک نتیجه متفاوت است که معمولاً انتظار آن می رود اما اصل برنولی توضیح می دهد که چرا این اتفاق رخ می دهد. یک ناهنجاری پیامدی است که نه انعکاس تئوریک و نه انعکاس واقعی یک تئوری باشد.

چگونه تحقیقات ناهنجاری – جویی را طراحی کنیم

اگرچه برخی از ناهنجاری های تولیدی ممکن است از همان ابتدا واضح باشد ، اما کار اغلب دانشمندان تئوری پردازی این است که تحقیقاتشان را طوری طراحی کنند که قادر باشند حداکثر ناهنجاری ها را شناسایی کنند . هدف پارگراف های زیر این است که به محققان کمک کند تا با تعریف سئوالات تحقیق وتمرکز بر ناهنجاری ها ، تئوری پردازی کارامد تری داشته باشند. ما اين قسمت را با توضيح اينكه مرور ادبيات امكان دارد سازماندهي شود تا به خوانندگان نشان دهد چگونه در گذشته دانش جمع آوري شده است، و چگونه يك مقاله جريان هاي وابسته در تحقيق را تغيير ميدهد، به پايان ميرسانيم.

1. 1.سئوالات تحقیقات ناهنجاری – جویی

تحقیقات ناهنجاری - جویی این امکان را به محققان جدید می دهد که تئوری های پذیرفته شده جدیدی را ارئه نمایند و چرخه تئوری پردازی را اجرا نمایند و به تئوريهايي كه قبلا پذيرفته شده اند مقاديري اضافه كنند. پروفسور پورتر (1991) نيز در تحقیقات خود به اين مطلب اشاره كرده است. در اوهايو نيز گروههاي قدرتمند توليدي لاستيك وجود داشتند كه دچار عكس العملها و قوانين علت و معلولي بودند كه به وسيله تئوري پورتر قابل توضيح مي باشند. در ادامه اين گروهها به دليل عملكرد شركت ميشلن كه خارج از دسته بندي آنها بود، از بين رفتند. اين ناهنجاري نشان ميدهد كه در زمان و شرايط خاصي پيوستن به گروههاي رقابتي اهميت دارد. توسعه هاي آينده امكان دارد بيان كند گروهها از اهميت كمتري برخوردارند. وقتي توسط Sull و ديگران يك طرح دسته بندي شده توسعه يافته ارائه شد، جامعه محققان استراتژي و سياست سازان يك احساس شفاف تري پيدا ميكنند، نسبت به اينكه در چه زماني يك آزمون رقابتي بين گروهها براي توسعه ظرفيت آنها ضروري است و چه موقع ضروري نيست و چرا.

ما در ادامه، چند نمونه از رئوس مطالب و سئوالاتی که به صورت بالقوه محققان در آینده می توانند از آنها استفاده کنند و برای طبقه بندی چالش های بالقوه در تحقیقات مدیریتی استفاده می شوند را بیان کرده ایم.

• چه موقع ممکن است فرایند مهندسی مجدد و تولید ناب ، ایده های نامناسبی باشند ؟
• چه موقع منبع یابی چیزی از یک همکار یا تامین کننده که جزء سر رشته های کلیدی شما نیست ممکن است منجر به شکست شود ؟
• آیا شرایطی وجود دارد که در آن روش مداد بر روی کاغذ برای مدیریت فروش مناسب تر از استفاده از نرم افزار مدیریت زنجیره تامین باشد ؟
• در خرده فروشی ، چه زمانی و چرا توقف یکباره خرید یا پورتال ، استراتژی مناسبی است و چه زمانی ما انتظار داریم که شرکت با استفاده از استراتژی تمرکز متخصصین دریافت بیشتری داشته باشد .
• چه موقع رقابت مبتنی بر زمان و سفارشی سازی انبوه به احتمال زیاد حیاتی می شود و چه موقع ممکن است رقابت بی معنایی باشد؟
• آیا کدهای SIC طبقه بندی مناسبی برای تعریف ارتباطات در تحقیقات می باشد ؟
• چه موقع باید شرکتهای وابسته به سازمان را خریداری نمود و چه زمانی باید آنها را جدا نگه داشت ؟
• در چه شرایطی تئوری " دست مرئی" چندلر ( 1977) از سرمایه داری مدیریتی عامل حیاتی موفقیت سازمانی است و در چه شرایطی تئوری " دست نامرئی" ادام اسمیت ( 1776) بهترین مکانیسم برای ایجاد سازمانی است؟

تحقیقات ناهنجاری – جویی در هرم تئوری پردازی بر روی طبقه بندی متمرکز می باشد . متاسفانه مرز های طبقه بندی در بسیاری از تحقیقات ( مانند کدهای SIC ) با دسترسی به داده ها تعریف شده ، به جای اینکه با حدود و اهمیت خود پدیده ها و یا خروجی های مرتبط آنها تعریف شود .پرسشگری کافی از طبقه ها تقریباً همیشه یک مسیر کار آمد برای تئوری پردازی بهتر می باشد." چه موقع این کار نیست" و " تحت چه شرایطی ممکن است مژده دادن خبر بدی باشد؟" ، این ها نمونه سئوالاتی هستند که می توانند بینش دستیابی به موفقیت عملکرد باشند و هنوز تعداد محدودی از محققان این ها را می پرسند.

1. 2.دقت بر روی دیگر رشته ها

یکی از مشاهدات کوهن(1962) مشخص نموده است ناهنجاری هایی که منجر به سرنگونی نظریه غالب و یا پاردایمی می شود که در رشته های مختلف وجود دارد، در آن رهبرانی که به شیوه سنتی آموزش داده شده اند وجود دارند. آنها معتقدند که شکل دادن قدرتمند پیروان تئوری قبل امکانپذیر نخواهد بود و ارتباط پدیده غیر عادی که منجر به ایجاد نظریه بهبود یافته می شود را نمی توان دید. محققان در رشته های مختلف از روش های مختلف تحقیق استفاده می کنند و علایق متفاوتی در مورد موضوعات تحقیق دارند . این تفاوت ها اغلب به آنها اجازه می دهد که چیزهایی که تشخیص نمیدهند و یا چیز های که داراي اهميت مي باشند، را ببینند .

1. 3.مطالعه یک پدیده در پدیده دیگر

سومین روش برای اینکه محققان با احتمال بیشتری ناهنجاری ها را شناسایی کنند شامل اجرای طرح تحقیق تو در تو است، که به بررسی سطوح متفاوت از یک پدیده می پردازد. در مقايسه با مطالعاتی که فقط صنایع و یا شرکت ها و یا بخش ها ویا گروه ها و یا افراد را بررسی می کنند ، طرح تحقیق تو در تو مستلزم بررسي این است كه افراد چگونه عمل می کنند و در گروه چگونه تعامل می کنند و ارتباطات میان گروه ها چگونه است. بسیاری از ناهنجاری ها تنها در تعاملات سطح دوم در سطوح مختلف شناسایی می شوند.

1. 4.مشاهده و مقایسه طیف گسترده ای از پدیده ها

سازو کار چهارم برای به حداکثر رساندن آزمایش رویه ناهنجاری این است که محدوده وسیع تری از پدیده ها را نسبت به دانشمندان قبلی انتخاب كنيم. طیف گسترده ای از خروجی ها ، ویژگی ها وشرایطی که دانشمندان در پایه هرم تحقیق آزمایش می کنند ، احتمال بیشتری دارد که آنها بتوانند مرز های برجسته ای را در میان مجموعه و طبقه های مختلف شناسایی کنند . به عنوان مثال ، بررسی انجام شده توسط چسبروق (1999) در مورد سازندگان دیسک درایو این امکان را به او داد تا بتواند رویه ای از ناهنجاری ها را که او نمی توانست برای تئوری پردازی بهتر محاسبه کند را شناسایی کند . این موضوع توضیح می دهد که شرکت های یکپارچه چگونه به صورت عمودی و افقی می توانند اختلافات را در شرکت ها مدیریت کنند .

تحقیقات ناهنجار – جویی و ساختار تجمعی دانش

   هنگامی که ما از دانشجویان دکتری که کاندیدای عضویت هیئت علمی شده اند و با روش های مدل سازی و تجزیه و تحلیل داده ها آموزش دیده اند در مورد طرح مطالعاتی شان سوال میکنیم، مشاهده میکنیم که آنها یک لیست طولانی از مقالات در مرور ادبیات نظری را ارائه میکنند. اما هنگامی که از آنها پرسیده شد که کدام دانشمندان ناهنجاری ها را در تحقیقات قبلی حل کردند و نتایج و چرایی آن را می پرسیم دچار مشکل می شوند. تهیه لیستی از تحقیقات قبلی بسیار ساده است که گاهی اوقات از فهرست نویسندگان مقالات قبلی برداشته می شود. اگرچه اساتید راهنمای آنها ادعا می کنند چگونگی تئوری پردازی را آموخته اند، اما تعداد بسیار کمی از آن دانشجویان دکتری برای سازماندهی مستند تحقیقات محققان قبلی آموزش داده شده اند و نمیتوانند به خوانندگان این حس را منتقل کنند که تئوری چگونه ساخته می شود. بنابراین اعضای هیئت علمی باید این عادات پژوهش را در هنگام آموزش های جدید دکتری و انتشار مقالات نهادینه کنند.

ما پیشنهاد می کنیم که در انتخاب سوالات پژوهشی و طراحی روشهای پژوهشی، محققان برای بررسی ادبیات تحقیق مطابق فرمت ارائه شده در نمودار شماره 2 ، از روش گیلبرت (2005) تبعیت کنند. بنابراین آنها باید سوالاتی مانند این ها را پاسخ دهند:

این تئوری از جنس تشریحی است یا هنجاری؟

چه ناهنجاری هایی در کار محققان قبلی مرور شده و تحقیق آنها چه بخشی از ناهنجاری را حل کرده است؟ چه نسلهایی از طبقه بندی توسط دانشمندان قبلی پیشنهاد شده و این طرح ها چگونه از طریق این فرآیند بهبود می یابند؟

در چه مرحله ای من باید در کارم به سمت جلو حرکت کنم؟ آیا باید در پایه هرم ساختارهای انتزاعی از جزئیات پدیده را تعریف کرد، به طوری که دانشجویان از این زمینه دانش بهتر بتوانند درک کنند که واقعاً چه میگذرد؟ بیشترین نیاز به تقویت این پایه و اساس به ارائه روشهایی برای آزمایش و ارزیابی پدیده های غیر مبهم است؟ محققانی که به این ترتیب تلاش می کنند زمانیکه مشکلات و انباشت دانش با توجه به زمینه یک رشته را مشاهده می کنند شوکه می شوند. در بسیاری موارد، آن را به سادگی نمی توان خلاصه کرد، و این به عنوان نقد پاراگراف اول ما مشاهده می شود.

---