رایجترین روش گردآوری داده در علوم اجتماعی، «تحقیق زمینه یابی» است. این تحقیق دربرگیرندۀ دو روش اصلی «مصاحبه و پرسشنامه» است. کانل و کان[1] (1968) مصاحبه تحقیقاتی را به شکل زیر تعریف نمودند:
«یک گفتگوی دو نفره که از سوی مصاحبهگر، جهت کسب اطلاعات مربوط به پژوهش آغاز میگردد و توسط وی بر موضوعاتی متمرکز میشود که او برای دستیابی به هدفهای تحقیق - که شامل توصیف، پیشبینی و یا توضیح منظم است- به آنها نیاز دارد»
مصاحبه هایی که در تحقیقات علوم اجتماعی به کار میروند احتمالاً از نظر ظاهر یا هدف با انواع دیگر مصاحبه ها متفاوتاند، ولی بسیاری از اصول مصاحبه موفق یکسان هستند، خواه مصاحبه برای یک پروژه تحقیقی انجام شود و خواه تبادل اطلاعات میان یک وکیل و موکلش باشد.
برقراری ارتباط صمیمانه بین مصاحبهگر و مصاحبهشونده نقش مهمی در ثمربخشی این روش دارد، زیرا مصاحبه برای پی بردن به واقعیتها، احساسات، گرایشها، باورها و علایق مصاحبهشونده طراحی و برنامهریزی میشود و تحقق این امر با برقراری ارتباط صمیمانه و جلب اعتماد مصاحبهشونده مقدور است. در این روش، مصاحبهگر به دنبال نفوذ در مصاحبهشونده نیست و نمیخواهد طوری عمل کند که باعث بروز تغییر در وی شود.
مراحل چندگانۀ فرآیند مصاحبه
- تنظیم یا انتخاب برنامۀ مصاحبه (مجموعه پرسشها، اظهارات، تصاویر، یا دیگر محرکهایی که موجب بیان پاسخ میشوند) و یک مجموعه قواعد یا رویدادهای خاص برای استفاده از برنامه.
- اجرای مصاحبه (سعی در دریافت پاسخها یا بروز وقایعی که میبایست طبقهبندی شوند).
- ثبت پاسخها (توسط یادداشتبرداری، تجهیزات الکترونیکی، یا وسایل دیگر).
- تهیۀ رمزهای عددی (مقیاس یا دیگر نظامهای عددی که پاسخهای ثبت شده به آنها تبدیل شوند و نیز مجموعه قواعد تبدیل آنها).
- رمزگردانی پاسخهای مصاحبه.
انواع مصاحبه
1- از نظر آزادیبیان مصاحبهگر و مصاحبهشونده
یکی از تفاوتهای اصلی میان مصاحبهها، میزان ساختاری است که محقق به پاسخگو تحمیل میکند. مصاحبهها از نظر ساختاری میتوانند از جدول مصاحبۀ بسیار سازمانیافته که در آن جای هیچ تغییری نیست، تا مصاحبه سازماننیافته که اکتشافی و غیرمستقیم است، تغییر کنند. مصاحبۀ بسیار سازمانیافته معمولاً شامل یک دسته پرسشهای ویژه و نیز یک سلسله پاسخهای طبقهبندی شده است که از قبل تعیین شدهاند و باید برای پاسخگو خوانده شوند. طرز کار و نظم پرسشها چنان تعیین شده است که برای همۀ پاسخگوها کاملاً یکسان باشد. پاسخگو فقط یکی از پاسخهایی را که ارائه شده است، انتخاب میکند. در این شیوه، پرسشهای با پاسخ آزاد، به ندرت ارائه میشوند یا اصولاً از آنها استفاده نمیشود.
در مصاحبۀ اکتشافی که در سوی دیگر فرآیند مصاحبه جای دارد، مصاحبهگر میباید در مورد تعدادی از عناوین از پیش انتخاب شده در ذهن پاسخگو کاوش کند، ولی توجهی به پرسیدن پرسشهای خاص به شکل از پیش تعیین شده ندارد. مصاحبهگری که از این روش استفاده میکند، نه دارای پرسشهای استاندارد شدهای است که باید از همۀ پاسخگوها پرسیده شود و نه به طبقهبندی کردن پرسشها در حول و حوش موضوع میپردازد. در عوض، مصاحبهگر جنبههای متعددی از نظرات مصاحبهشونده را میکاود و موضوعات را آنطور که در گفتگو پیش میآیند مطرح میکند، عناوین جالب توجه را تعقیب میکند و به نیروی تحلیل و ابتکار خود مجال تاخت و تاز میدهد. در همین حال سعی وی ایجاد فرضیههای جدید و آزمودن آن طی مصاحبه است.
میان این دو حد نهایی، روشهای متعدد دیگری برای انجام مصاحبه وجود دارند. برخی نزدیک به یک سر طیف - یعنی مصاحبه سازمانیافته- قرار دارند و پرسشهای مشخصی را دربرمیگیرد، ولی به این پرسشها به شکلی آزاد پاسخ داده میشود. در اینجا، سؤالات طبقهبندی و از قبل طرحریزی شدهاند، ولی پاسخها چنین نیستند. از تمام پاسخگوها پرسشهای مشابهی میشود ولی آنها آزادند که پاسخ خود را به هر طریقی که مایلاند ارائه دهند. در این مورد مسئولیت رمزگردانی پاسخها و طبقهبندی آنها برای تجزیه و تحلیل بر عهده محقق است.
یکی از روشهای دیگری که نزدیک به سر دیگر طیف - یعنی مصاحبۀ سازماننیافته- قرار دارد، روشی است که طی آن محقق عناوین نسبتاً مشخصی را در نظر دارد که لازم است در مصاحبه عنوان شوند و این موارد در یک راهنمای مصاحبه گنجانده میشوند. ولی جزئیات مصاحبه، شیوۀ بیان پرسشها و ترتیب آنها توسط خود فرآیند مصاحبه تعیین میشوند. راهنما صرفاً بدین منظور مورد استفاده قرار میگیرد که مطمئن شویم به کلیۀ مسائل مورد نظر در روند گفتگو توجه شده است، ولی مصاحبه سازمان نیافته باقی میماند.
نوع وسیلهای را که شخص برمیگزیند، میتوان توسط نیازهای خاص و مقاصد تحقیق، تعیین کرد. مصاحبههای بسیار سازمانیافته، مناسبترین روش برای آزمون فرضیههای مشخصتر و تعریف دقیق نتایج هستند. در این روش فرض بر این است که محقق اطلاعات نسبتاً جامعی را در مورد موضوع و نیز پاسخگوها در دست دارد، به طوری که قبل از آنکه مصاحبه را آغاز کند، میتواند طبقهبندیهای معناداری را برای پرسشها و پاسخها در نظر گیرد. همچنین در مواردی که محقق مایل به کسب مجموعه اطلاعات بنیادی مشابهی در مورد کلیۀ موضوعهاست یا نمونه بزرگی از پاسخگوها باید مورد مطالعه قرار گیرند،
میتوان از روش مصاحبههای بسیار سازمانیافته استفاده نمود. در مورد دوم، بدون شک مصاحبۀ
سازمانیافته، گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات را سادهتر میکند. از سوی دیگر، روش مصاحبۀ بسیار سازماننیافته بیشتر مناسب مطالعات اکتشافی و مطالعات دیگری است که در آن اطلاعات دقیقی در مورد مسائل پیچیدهتر و با جزئیات بیشتر مورد نیاز است.
2- از لحاظ محور و موضوع
الف) مصاحبههای کانونی. رعایت محورها یا کانونهای مورد مصاحبه از لحاظموضوع خاص در زمان و مکان و خصوصیات معین مصاحبهشوندگان (مثلاً بررسی خاص ترافیک).
ب) مصاحبههای متناوب. مراجعه مکرر به مصاحبهشوندگان (پانل) جهت مقایسه تغییر رفتارها و نگرشها (سنجش واکنش مخاطب در برابر یک سؤال در زمینههای مختلف).
ج) مصاحبههای ساختیافته. تعیین اصولِ علمی در یک مصاحبه با برنامهریزی مشخص.
3- از نظر نحوۀ انجام مصاحبه
الف) مصاحبه چهره به چهره. مزیت عمده مصاحبههای مستقیم این است که محقق میتواند در صورت نیاز، پرسشها را تعدیل و شک و تردیدها را تبیین کند و اطمینان نماید که پاسخها از طریق تکرار یا عبارتبندی مجدد سؤالها به طور صحیح درک میشوند. همچنین محقق میتواند حرکات غیرکلامی مصاحبهشونده را مشاهده نماید، زیرا هر گونه ناراحتی، استرس یا مشکلاتی که پاسخدهنده تجربه میکند، میتواند از طریق اخم کردن، حالت عصبی به خود گرفتن و یا دیگر حالاتی که به طور ناخودآگاه با حرکات بدن خود نشان میدهد، آشکار سازد.
البته این شیوه، معایبی نیز دارد. از جمله معایب آن محدودیتهای جغرافیایی، منابع وسیع و هزینۀ بالای آموزش مصاحبهکنندگان. عیب دیگر آن است که پاسخدهندگان ممکن است هنگامی که به صورت رودررو با مصاحبهکننده ارتباط برقرار میکنند، از اینکه پاسخهای آنها با ذکر نام عنوان شود احساس نارضایتی و ناراحتی کنند.
ب) مصاحبههای تلفنی. از دیدگاه محقق، مزیت عمدۀ مصاحبۀ تلفنی این است که میتوان با تعدادی از افراد مختلف در یک زمان نسبتاً کوتاه مصاحبه کرد. از دیدگاه پاسخدهنده، چنین مصاحبهای میتواند هر گونه ناراحتی که برخی از پاسخدهندگان ممکن است در مواجه با مصاحبهکننده احساس کنند، حذف کند. همچنین این احتمال وجود دارد که بیشتر پاسخدهندگان بتوانند از اینکه در مصاحبه تلفنی نامشان فاش شود، نسبت به زمانی که به صورت رودررو مصاحبه انجام میگیرد، کمتر احساس ناراحتی کنند.
عیب عمدۀ مصاحبه تلفنی آن است که پاسخدهنده میتواند بدون اعلام قبلی یا توضیح دیگری تلفن را قطع و مصاحبه را ناتمام خاتمه دهد. برای حل این مشکل از قبل با مصاحبهشونده هماهنگ کنید و تقریبی از مدت زمان مصاحبه به او بدهید. در این صورت احتمال همکاری مصاحبهشوندگان بیشتر میشود. عیب دیگر مصاحبۀ تلفنی این است که محقق قادر نخواهد بود تا حرکات و حالات بدن پاسخدهنده را ببیند.
ج) مصاحبه با کمک رایانه. در این نوع مصاحبه سؤالها روی صفحه نمایش رایانه نشان داده میشود و مصاحبه کننده میتواند به طور مستقیم، پاسخهای پاسخدهندگان را وارد رایانه کند. صحت جمعآوری دادهها به طور قابل ملاحظهای افزایش داده میشود، زیرا به کمک نرمافزار میتوان برای نشان دادن سوءگیری ایجاد شده و رفع آن یا پاسخهای خارج از موضوع، نوعی برنامه داد. نرمافزار مصاحبه به کمک رایانه، همچنین مصاحبهکنندگان را از پرسیدن پرسشهای غلط یا اشتباه در سلسله مراتب سؤالها بر حذر میدارد.
دو نوع از برنامههای مصاحبه به کمک رایانه وجود دارد: مصاحبۀ تلفنی به کمک رایانه و مصاحبۀ شخصی به کمک رایانه. از آنجایی که مصاحبۀ شخصی به کمک رایانه نیاز به سرمایهگذاری زیاد برای سختافزار و نرمافزار دارد، بسیار کم مورد استفاده قرار میگیرد. مزیتی که مصاحبۀ تلفنی به کمک رایانه دارد، آن است که میتواند خوداجرا باشد؛ یعنی پاسخدهندگان میتوانند رایانههای خود را خودشان به محض دریافت نرمافزار، روشن کرده و پاسخها را وارد رایانه کنند.
محاسن روش مصاحبه
- روش مصاحبه برای مطالعات عمیق، ژرفانگر و موردی روش مناسبی است؛ زیرا تعداد افراد مورد مطالعه محدودند؛ بنابراین، وسعت جامعه کم، ولی عمق مطالعه بسیار زیاد است.
- روش مصاحبه برای مطالعۀ افراد جامعهای که سواد لازم را ندارند، بسیار مفید است؛ زیرا نمیتوانند پرسشنامه را مطالعه و تکمیل کنند.
- مصاحبه باعث میشود مصاحبهشونده یا پاسخگو به خوبی نسبت به اهداف و اغراض و مقاصد پرسشها و نیز تحقیق آگاه شود. بنابراین، امکان درک، کشف و دریافت پاسخهای مناسب که به محقق برای دستیابی به حقیقت و کشف مجهول کمک نماید، فراهم شود.
- محیط مناسب و فضای صمیمانهای بین مصاحبهگر و مصاحبهشونده فراهم میشود که باعث میگردد مصاحبهشونده همکاری لازم را با محقق داشته باشد و او را در رسیدن به اهداف تحقیق کمک کند.
- اگر مصاحبه، به خصوص نوع آزاد آن با هدایت و هوشیارانه مصاحبهگر همراه باشد باعث میشود که مصاحبهشونده اندیشهاش را با آزادی و علاقۀ زیادتری بیان کند.
معایب روش مصاحبه
- این روش وقتگیر و پُرخرج است و زمان زیادی را طلب نموده، جامعۀ محدودی را مورد مطالعه و شناسایی قرار میدهد.
- اطلاعات به دست آمده از طریق روش مصاحبه را نمیتوان همانند روش پرسشنامه به جامعۀ بزرگتری تعمیم داد؛ زیرا این اطلاعات بر پایۀ تعداد محدود و موردی جمعآوری میشود و تنها میتوان نتایج را به افراد مشابه تعمیم داد.
- قابلیت تعبیر و تفسیر اطلاعات به ویژه در مصاحبۀ آزاد پایین است و محقق باید دقت، حوصله و وقت زیادی را صرف این کار کند. حتی قبل از شروع مصاحبه، محقق بید روش تحلیل و تفسیر اطلاعات را پیشبینی و طرحریزی نماید.
- به مصاحبهگران مجرب و کارآزموده نیاز است؛ زیرا مصاحبه امری است فنی و تخصصی و از عهده هر کس برنمیآید.
- تماسهای شخصی که بین مصاحبهگر و مصاحبهشونده برقرار میشود، باعث توسعه روابط عاطفی
میگردد؛ بنابراین، ممکن است اطلاعات با اظهارنظرهای شخصی آمیخته شود و مصاحبهشونده
پاسخهایی را بدهد که به نظر مصاحبهگر خوشایند باشد؛ ولو واقعیت نداشته باشد؛ یا مصاحبهگر قبل از اینکه به دنبال کشف واقعیت باشد، مواردی را تعقیب و جستجو کند که حدسهای او را تقویت نماید. - چون مصاحبه روشی انعطافپذیر است، احتمال دارد که باعث شود که مصاحبهگر فکر کند هر طور که دلش میخواهد میتواند سؤال کند یا مصاحبهشونده تصور کند که هر چه دلش میخواهد میتواند بگوید. تبعاً این تصورات در صحت اطلاعاتی که گردآوری میشود، اخلال ایجاد میکند.
بانك موضوع پايان نامه
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته فقه و حقوق- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مامايي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت آموزشي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بانكداري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت شهري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت صنعتي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت فن آوري اطلاعات (IT)
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي شيمي- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي عمران- نقشه كشي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كامپيوتر - معماري سيستمها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كامپيوتر- نرم افزار
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كامپيوتر- هوش مصنوعي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته پرستاري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته پزشكي عمومي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته پيراپزشكي- بيهوشي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته MBA
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته آبخيزداري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته آمار- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته اقتصاد
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته تاريخ
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته تربيت بدني- كليه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته جغرافيا- برنامه ريزي روستايي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته جغرافياي سياسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته حسابداري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته روانشناسي- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته رياضي محض
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبان انگليسي- ادبيات انگليسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبان انگليسي- مترجمي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبان و ادبيات عرب
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبان و ادبيات فرانسه
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زبانشناسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زيست شناسي گياهي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زيست شناسي- علوم جانوري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته زيست شناسي- ميكروبيولوژي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته علوم اجتماعي- جامعه شناسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته علوم تربيتي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته علوم سياسي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته فيزيك- همه گرايشها
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته كتابداري
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته محيط زيست
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته محيط زيست( كليه گرايشها)
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت اجرايي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بازرگاني - تحول سازماني
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بازرگاني - مالي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بازرگاني- بازاريابي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت بيمه
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت دولتي
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مديريت دولتي- منابع انساني
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي آبياري - گرايشهاي هيدرولوژي- زهكشي و ساختمانهاي توزيع و انتقال آب
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كشاورزي- باغباني (همه گرايشها)
-
بانك موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كشاورزي- اقتصاد كشاورزي و مديريت مزرعه
-
ليست موضوعات پايان نامه رشته مهندسي كشاورزي- گياهپزشكي- بيماري شناسي گياهي
معرفي پايگاه هاي اطلاعاتي علمي
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي: Sage
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي: Embase
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - كتابخانه OECD
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي -Reaxys
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Engineering Village 2
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي- Hein Online
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Talor and Francis
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - DOJA
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Archnet
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ISI Web of Knowledge
- آشنایی با پايگاههاي اطلاعاتي- پرتال منابع دیجیتال پزشکی وزارت بهداشت (PMDR)
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي -ASCE Library
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي -IRANDOC
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ISC
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ERIC
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - SID
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - پايگاه مجلات تخصصي نور(NOORMAG)
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ACM
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - IEEE
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Engineering Village
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - JAMA
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - PubMed
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Ebsco
- آشنایی با پایگاه اطلاعاتی - SpringerLink
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - ProQuest
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Science Direct
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي - Emerald
- آشنايي با پايگاههاي اطلاعاتي- Thieme
- آشنايي با پايگاه اطلاعاتي Scopus ، پايگاه چكيده مقالات جهان
حمايت از پايان نامه ها
- حمایت از پایان نامه های علوم سیاسی توسط بیرخانه حمایت و هدایت پایاننامهها و رسائل علوم انسانی
- حمایت از پایان نامه های حقوق توسط دبیرخانه حمایت و هدایت پایان نامه ها و رسائل علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های حقوق در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های روانشناسی و تعلیم و تربیت در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های اقتصاد در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های مدیریت در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- موضوعات پیشنهادی برای حمایت از پایان نامه های علوم اجتماعی و ارتباطات در شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی
- اعلام حمايت مالي از پايان نامه هاي دانشجويان كارشناسي ارشد و دكتري توسط موسسه شاخص پروژه
- محورهای پژوهشی مورد حمایت وزارت بازرگانی
- اولويتهاي پژوهشي شركت سرمايهگذاريهاي خارجي ايران(ايفيك) در سال 1392
دانلود . . .
بورسهای خارجی
-
16 موقعیت PhD بسیار رقابتی برای پروژه های دکترا در سطح جهانی در علوم بهداشتی و درمانی در دانشگاه Ahhus ، دانمارک
-
اطلاعات در مورد بورس تحصیلی سالانه در كشور ژاپن براي فوق ديپلم، كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا
-
بورس تحصیلی (گروه شیمی دانشگاه ابردین انگلستان)
-
بورس تحصیلی در حیطه مهندسی شیمی دانشگاه ابردین (Aberdeen) انگلستان
-
بورس تحصیلی در حیطه پزشکی ((گروه شیمی)) دانشگاه ابردین انگلستان
-
بورس تحصیلی در حیطه گروه علوم اعصاب، روانشناسی و رفتار دانشگاه لستر انگلستان
-
بورس تحصیلی در حیطه گروه پزشکی دانشگاه آکسفورد انگلستان
-
بورس تحصیلی در حیطه ی پزشکی ((گروه شیمی)) دانشگاه ابردین (Aberdeen)
-
بورس تحصیلی در حیطه ی پزشکی و داروسازی (گروه شیمی) دانشگاه ابردین (Aberdeen) انگلستان
-
بورس تحصیلی در زمینه مهندسی شیمی دانشگاه ابردین انگلستان
-
بورس تحصیلی دکترا در حیطه پزشکی و داروسازی دانشگاه دورهام(Durham )انگلستان
-
بورس تحصیلی دکترا داروسازی - نقش پروتئین هومر در درد مزمن(پزشکی و داروسازی)
-
بورس تحصیلی دکتری دانشکده مهندسی شیمی و بیوتکنولوژی دانشگاه دشربروکس کانادا
-
بورس تحصیلی دکتری در حیطه شیمی دانشگاه Monash استرالیا
-
بورس تحصیلی دکتری ( گروه شیمی دانشگاه ابردین (aberdeen)انگلستان)
دانشگاههاي برتر جهان
-
دانشگاه هاي مالزي
-
دانشگاه UPM ( دانشگاه پوترا مالزي)( دولتي)
-
دانشگاه UM مالزي ( دولتي)
-
دانشگاه USM مالزي ( دولتي)
-
دانشگاه UITM مالزي ( دولتي)
-
دانشگاه UTM مالزي ( دولتي)
-
دانشگاه UKM مالزي( دولتي)
-
دانشگاه MMU مالزي ( خصوصي)
-
دانشگاه UCTI مالزي ( خصوصي)
-
دانشگاه UCSI مالزي ( خصوصي)
-
دانشگاه TENAGA مالزي ( خصوصي)
-
دانشگاهKBU مالزي(خصوصي)
-
-
شرايط زندگي شهروندي در مالزي
-
دانشگاه هاي انگلستان
-
دانشگاه هاي اكراين
-
دانشگاههاي آلمان
-
دانشگاههاي استراليا