سرفصلها و منابع آزمون كارشناسي ارشد رشته زيست شناسي سلولي مولكولي( سراسري و آزاد)

دروس امتحانی آزمون کارشناسی ارشد رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی

براي اين رشته در آزمون كارشناسي ارشد با توجه به گرايش‌هاي مختلف 9 درس زير تعريف شده است:

1- زبان عمومی و تخصصی

2- مجموعه زیست شناسی (گیاهی، جانوری، میکروبی، سلولی و مولکولی، ژنتیک، بیوشیمی، بیوفیزیک، اکولوژی و تکامل)

3- ژنتیک

4- بیوشیمی

5- سلولی و مولکولی

6- میکروبیولوژی

7- مجموعه ویروس شناسی قارچ شناسی و ایمنی شناسی

8- بيوفيزيك

9- مجموعه زیست شناسی دریا (پلانکتون شناسی - کفزیان - بوم شناسی - فیزیولوژی آبزیان)

حال در اين قسمت به معرفي منابع و همچنين ضريب اين دروس در گرايش‌هاي مختلف مي‌پردازيم:

« زبان عمومي و تخصصي »

تعداد سؤالات اين درس در آزمون 30 سؤال مي‌باشد. همان‌طور كه از نام درس پيداست، تعدادي از سؤالات اين درس زبان عمومي و تعدادي از آن‌ها نيز مربوط به اصطلاحات و متون تخصصي رشته زيست‌شناسي مي‌باشد. بدون ترديد اگر دانشجويان در درس زبان حداقل‌هايي را داشته باشند مطالعه و سرمايه‌گذاري در اين درس مي‌تواند منطقي باشد.

« زیست شناسی (تنه مشترک) »

این درس با عنوان مجموعه زیست شناسی از سال 91 به آزمون کارشناسی ارشد اضافه شد که شامل سوالاتی از دروس زیست شناسی گیاهی، میکروبی، سلولی مولکولی، ژنتیک، بیوفیزیک، بیوشیمی و اکولوژی و تکامل می باشدو تعداد سوالات 40 سوال بوده و به عنوان درس مشترک به سه گرایش مجموعه سلولی و مولکولی، مجموعه زیست شناسی گیاهی و مجموعه زیست شناسی جانوری اضافه شده است.

« زيست‌شناسي سلولي و مولكولي »

درس زيست‌شناسي سلولي و مولكولي تعداد 20 سوال را در كنكور کارشناسی ارشد سراسري سال 92 به خود اختصاص داده است. منابع درس زيست‌شناسي سلولي و مولكولي شامل كتابهاي زير مي‌باشد:

Molecular cell biology (Harvey Lodish) -1

Essential cell biology (Alberts) -2

Molecular biology of the cell (Alberts) -3

4ـ زيست‌شناسي سلولي و مولكولي (احمد مجد ـ محمدعلي شريعت زاده)

5ـ بيولوژي سلولي و بيولوژي مولكولي (غلامرضا نورزاد)

6ـ مباني زيست‌شناسي سلولي و مولكولي (دورو برتيس ـ ترجمه سيدعلي حسيني تهراني و محمود عرفانيان احمدپور)

7ـ مباني زيست مولكولي و مهندسي ژنتيك (گيتي امتيازي ـ محسن كريمي)

البته دربارة هر يك از منابع معرفي شده لازم به ذكر است كه نقدي بر منابع موجود:

منابع تأليفي معمولاً بسياري از مباحث بخصوص مباحث سؤال برانگيز سالهاي اخير را شامل نمي‌شوند. بعنوان مثال مباحث پمپ‌هاي يوني، گيرنده‌ها، بخش‌هاي مولكولي، اتصالات سلولي و اندوسيتوز، سرطان و... اين مباحث بخصوص در سالهاي اخير مورد توجه طراحان سؤال قرار گرفته است. كتاب‌هاي مرجع حجم بسيار بالايي دارند ولي با اين وجود بازهم به تنهايي پاسخگوي تمامي سؤالات نمي‌باشند.

دربارة هر يك از سرفصل‌هاي اين درس نيز چالش‌هايي پيش روي دانشجويان مي‌باشد كه از جمله اين موارد مي‌توان به:

1ـ حجم بالاي مطالب و مشخص نبودن منابع سؤالات

2ـ عدم پيروي سؤالات از يك طرح كلي سرفصلي و عدم توازن سؤالات بخش سلولي و مولكولي در برخي موارد. (براي مثال ممكن است در يك سال از يك مبحث 5 صفحه‌اي در يك فصل 2يا 3 سؤال طرح شود و در سال بعد از كل آن فصل 1 سؤال هم طرح نگردد.)

« ميكروبيولوژي »

درس ميكروبيولوژي در سال 92 تعداد 20 سؤال در كنكور کارشناسی ارشد مطرح شد منابع و مراجع مهم اين درس شامل موارد زير مي‌باشد:

1ـ ميكروبيولوژي عمومي تأليف دكتر ملك‌زاده

2ـ ميكروبيولوژي پزشكي جاوتز

3ـ ميكروبيولوژي زينسر

4ـ ميكروبيولوژي موراي

5ـ ميكروب‌شناسي پزشكي تأليف دكتر اديب فر

6ـ ويروس‌شناسي پزشكي تأليف دكتر مالك‌نژاد

7ـ ميكروبيولوژي محيطي تأليف دكتر نوحي

8ـ ميكروب‌شناسي صنعتي كروگر

9ـ ميكروب‌شناسي مواد غذايي ويليام فريزر

10ـ تك ياخته‌شناسي تأليف غروي

11ـ قارچ‌شناسي پزشكي جامع، فريده زيني

12ـ قارچ‌شناسي پزشكي جامع، اماني

13ـ ايمونولوژي رويت

14ـ ايمونولوي سلولي و مولكولي ابوالعباس

« بيوشيمي »

تعداد سؤالات اين درس در آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه دولتي 20 سؤال مي‌باشد. سرفصل‌هاي اين درس شامل اسيد و باز، ساختار قندها، ساختار آمينواسيدها، ساختار چربي‌ها، ساختار نوكلئيك اسيدها، متابوليسم قندها، متابوليسم اسيدهاي آمينه، متابوليسم چربي‌ها، متابوليسم اسيدهاي نوكلئيك، ژنتيك مولكولي، هورمون‌ها و ريز مغذي‌ها  مي‌باشد.

سرفصل‌هاي ساختار و متابوليسم قندها، ساختار متابوليسم چربي‌ها، ساختار متابوليسم پروتئين‌ها به دليل گستردگي تركيبات چالش برانگيزترين مباحث اين درس را شامل مي‌شوند. همچنين مباحث هورمون‌ها و ريز مغذي‌ها راحت‌ترين مباحث اين درس مي‌باشند.

منابع و مراجع مهم اين درس بيوشيمي هارپر، بيوشيمي لنينجر، بيوشيمي دكتر شهبازي و ملك‌نيا، اصول زيست شيمي دكتر آلبرت دانيال‌زاده، بيوشيمي ديويدسون، بيوشيمي با كاربرد باليني توماس دولين، مي‌باشد.همچنين مطالعه منبع چكيده بيوشيمي دكتر پروين پاسالار نيز به داوطلبان توصيه مي‌شود كه علت آن خلاصه‌برداري از تمامي مباحث بيوشيمي مي‌باشد.

لازم به ذكر است كتاب هارپر براي يك دانشجوي قوي قابل استفاده است. چرا كه مطالب را با سطحي بالاتر از كارشناسي توضيح داده است. بيوشيمي لنينجر مطالب را بيش از حد كنكور توضيح داده و بسيار گسترده است. كتاب بيوشيمي دكتر شهبازي و ملك‌نيا بيشتر مباني بيوشيمي را توضيح داده و مباحث پيشرفته را ندارد. كتاب اصول زيست شيمي دكتر دانيال‌زاده نيز همچون دكتر كتاب شهبازي و ملك‌نيا، كتابي پايه‌اي بوده و مباحث پيشرفته را ندارد. كتاب بيوشيمي با كاربرد باليني توماس دولين روي برخي مباحث مثل آنزيم‌ها تأكيد بيشتري نسبت به ساير بخش‌ها داشته است.

« مجموعه ویروس شناسی، قارچ شناسی و ایمنی شناسی »

این درس از آزمون کارشناسی ارشد سال 91 به رشته زیست شناسی اضافه شده و شامل 20 سوال می باشد که از سه درس ویروس شناسی، قارچ شناسی و ایمنی شناسی تشکیل می شود.

« ژنتيك »

تعداد سؤالات اين درس در آزمون دانشگاه سراسری 20 سؤال است، با توجه به ضريب، اين درس اهميت بسيار بالايي براي گرايش ژنتيك دارد. سرفصل‌هاي اين درس شامل ساختار ژن، ژنوم و كروموزوم، توارث و قوانين مندلی، توارث برون هسته‌اي، چرخه سلولي و همانند‌سازي، ترجمه، تعيين جنسيت، پيوستگي ژن و نقشه برداري، جهش و ترسيم، رونويسي و تنظيم بيان، سيتوژنتيك، مهندسي ژنتيك، بي وتكنولوژي، ژن‌درماني، غربال‌گري و مشاوره ژنتيك، توارث، سرطان ، ژنتيك جمعيت،ژنتيك مندلي، ژنتيك گونه‌ها و گونه‌زايي مي‌باشد.

سرفصل‌هاي سيتوژنتيك به دليل عدم وجود مرجع واحد، روش‌ها و تكنيك‌هاي ژنتيك مولكولي به دليل جديد بودن اين مبحث، اصول و قوانين مندل به دليل پايه رياضياتي داشتن چالش برانگيزترين مباحث اين درس مي‌باشند. همچنين مباحث ساختار ژن  و ژنوم و كروموزوم و راحت‌ترين مباحث اين درس مي‌باشند.

منابع و مراجع مهم اين درس ژنتيك دكتر آساد، ژنتيك پزشكي تامسون، ژنتيك از كلاسيك تا ژنوميك، ژنتيك اصول و مسائل استانفيلد، فصول آخر بيوشيمي لنينجر و سلولي مولكولي لوديش، مهندسي ژنتيك دكتر گيتي امتيازي، زيست‌شناسي سلولي و مولكولي دكتر مجد مي‌باشد.

همچنين مطالعه منبع ژنتيك از كلاسيك تا ژنوميك نيز به داوطلبان توصيه مي‌شود كه علت آن جامع بودن و شامل بودن تمامي مطالب مي‌باشد. دانشجويان بايد توجه داشته باشند كه ايرادات هر يك از منابع فوق به شرح زير مي‌باشد:

ژنتيك دكتر آساد و ژنتيك استانفيلد مباحث پيشرفته را ندارد، تامسون ژنتيك بيماري و توارث را كامل ارائه نداده، نوشتار كتاب سلولي مولكولي دكتر مجد روان نبوده و متن رواني ندارد، مهندسي ژنتيك دكتر امتيازي فقط مباحث مهندسي ژنتيك را آورده، لنينجر و لوديش تنها بخش‌هاي ترسيم و همانند سازي را خوب توضيح داده است.

 « بيوفيزيك »

درس بیوفیزیک در آزمون سراسری کارشناسی ارشد سال 1392،  20 سؤال بوده است. چالشهای مهم این درس، عموماً در مباحث «انواع طیف سنجی‌ها، بیوترمودینامیک، بیو انرژتیک و بیوفیزیک پرتوهای یونیزان و غیر یونیزان» می‌باشد و راحت‌ترین فصول آن شامل «آب و الکترولیت‌ها، بررسی ساختار و ویژگی‌های ماکرومولکول‌ها، غشاء و عملکرد آن» است.

سرفصل‌هاي اين درس شامل:

• غشاء و عملکرد آن
• بیو ترمودینامیک
• بیو انرژتیک
• بیوفیزیک پرتوهای یونیزان
• بیوفیزیک پرتوهای غیر یونیزان
• روش‌های بیوشیمی ـ بیوفیزیک (روش‌های جداسازی ـ شناسایی ـ انواع طیف‌سنجی ـ الکتروفورز و...)
• آب و الکترولیت و محلول
• بررسی ساختار و ویژگی‌های ماکرومولکول‌ها (پروتئین‌ها ـ اسید نوکلئیکها ـ لیپیدها ـ قندها)
• انواع میکروسکوپ‌ها
• تئوری‌ها و مدل‌های رادیوبیولوژیک
• فیزیک پزشکی (بیوفیزیک بینایی، شنوایی، اعصاب، ماهیچه و...)
• بیو مکانیک

لازم به ذکر است که فصول مربوط به (بیوفیزیک بینایی، شنوایی، اعصاب ، ماهیچه و...) را می‌بایست از کتاب دکتر محمد مسعود شوشتریان ـ بیوفیزیک ـ انتشارات دانشگاه پیام نور 1380 مطالعه فرمایید.

از مهمترين منابع اين درس مي‌توان به كتاب‌هاي زير اشاره كرد:

1ـ مصطفی رضایی طاویرانی، بیژن رنجبر، علیرضا زالی، کورش سایه میری، سیدحسن مقدم نیا، مهرناز مصطفوی، سعید حسامی تکلو، سمیه مهدوی، امیر رستمی، مینو شاهانی ـ بیوفیزیک ـ انتشارات اندیشه ظهور

2ـ محمدرضا حسین دخت و جمشید خان چمنی ـ مبانی بیوفیزیک ـ دانشگاه فردوسی مشهد

3ـ علی اکبر موسوی موحدی، علی اکبر صبوری و جمشید خان چمنی ـ روش‌های بیوشیمی و بیوفیزیک ـ انتشارات دانشگاه تهران

4ـ مصطفی رضایی طاویرانی، بیژن رنجبر ـ رضا یوسفی ـ حسین نادری منش ـ بیوفیزیک ـ انتشارات سنجش

5ـ علی اکبر صبوری، علی اکبر موسوی موحدی ـ ترمودینامیک شیمیایی ـ دانشگاه تهران

6ـ دکتر بیژن فرزامی ـ مبانی بیوشیمی فیزیک ـ انتشارات  دانشگاه تربیت مدرس

7ـ دکتر محمد مسعود شوشتریان ـ بیوفیزیک ـ انتشارات دانشگاه پیام نور

8ـ ونهولد، کنسال، جانسون، کورتیس، مبانی بیوشیمی بیوفیزیک ـ ترجمه محمدرضا لایی ـ انتشارات دانشگاه مشهد

«مجموعه زیست شناسی دریا»

(پلانکتون شناسی ـ کفزیان ـ بوم شناسی ـ فیزیولوژی آبزیان)

این درس در آزمون سال 92 به دروس مورد سؤال اضافه شده است و تنها در گرایش «زیست فناوری دریا» دارای ضریب 3 است و در سایر گرایشها ضریب آن برابر با صفر است.

در آزمون سال 92 از این درس 20 سؤال مطرح شده بود.

ضرایب و گرایش های مجموعه زیست شناسی سلولی (دانشگاه سراسری)

مجموعه زیست شناسی در دانشگاه آزاد دارای گرایش های زیر است:

1- بیوشیمی

2- علوم گیاهی

3- میکروبیولوژی

4- بیوفیزیک

5- علوم جانوری

6- ژنتیک

7- علوم سلولی و مولکولی

8- علوم جانوری گرایش فیزیولوژی جانوری

9- زیست فناوری (بیوتکنولوژی) گرایش میکروبی

10- زیست فناوری دریا

11- علوم گیاهی گرایش فیزیولوژی گیاهی

12- علوم جانوری گرایش بیو سیستماتیک جانوری

13- علوم جانوری گرایش زیست شناسی سلولی و تکوینی

14- علوم گیاهی گرایش سیستماتیک اکولوژی

15- علوم گیاهی گرایش زیست شناسی تکوینی

نام دروس و ضرایب مجموعه زیست شناسی در کنکور کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد:

* علوم گیاهی شامل: تشریح و مورفولوژی و اندام زایی، سیستماتیک و اکولوژی، فیزیولوژی گیاهی

** علوم جانوری شامل: بافت شناسی و جنین شناسی جانوری، جانورشناسی 1 و 2، فیزیولوژی جانوری

*** میکروبیولوژی شامل: میکروبیولوژی، باکتری شناسی، ویروس شناسی

- زیست شناسی دریا شامل: پلانکتون شناسی، کفزیان، بوم شناسی، فیزیولوژی آبزیان