مقالات

آشنایی با HTML، زبان پایه برنامه نویسی وب

производство и доставка минеральной воды
как установить на хостинг Joomla 3.0

نگارش یافته توسط مدير محتواي ايران پژوهان مجموعه: آموزش و خدمات طراحي وب و SEO

تعداد بازدید: 13888

آشنایی با HTML، زبان پایه برنامه نویسی وب

اچ تی ام ال (HTML) یا hypertext markup language، زبانی است که تقریبا تمام کسانی که دستی در دنیای وب دارند با آن آشنا هستند یا لااقل اسم آن را بارها شنیده اند، زبانی که به جرات می توان گفت یکی از آسان ترین و کاربردی ترین ها در جهان است که از سال 1980 میلادی تا امروز همواره روندی رو به رشد داشته، در اهمیت آن همین بس که حاصل کدنویسی برنامه نویسان وب، نهایتا به صورت خروجی HTML و در مرورگر کاربران نشان داده خواهد شد؛ لذا نقطه آغاز یادگیری برنامه نویسی وب، آموزش این زبان است، برای آشنایی بیشتر چند تگ ساده را در ادامه بررسی می کنیم.

اولین صفحه با کدهای html

برنامه Notepad را باز کنید و کد زیر را در آن کپی نمائید:

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">

<head>

<title>وبگو | اولین صفحه html من</title>

</head>

<body>

<h1>اولین صفحه من</h1>

<p>اولین پاراگراف من</p>

</body>

</html>

پیش نمایش

اکنون فایلتان را با پسوند html و با یونیکد utf-8 ذخیره نمائید (برای این کار به جای پسوند txt، پسوند html را جایگزین کنید و در قسمت Encoding عبارت UTF-8 را انتخاب کنید)، حاصل اولین کدتان را در یک مرورگر وب ببینید!

توضیح:

- عبارت DOCTYPE html PUBLIC و مقادیر آن برای راهنمایی کردن مرورگرهای وب جهت پردازش صحیح صفحه مورد نظر است.

- تگ head و body جز اصلی ترین تگ های اچ تی ام ال است که سازنده یک صفحه به شمار می روند، درون تگ head می توان از مقادیر meta تگ ها استفاده کرد.

- تگ title برای نمایش عنوان صفحه در مرورگر لازم است.

- تگ h1 نشان گر سرتیتر ها است که می تواند مقادیری تا h6 داشته باشد.

- تگ p در کدهای اچ تی ام ال نشانگر پاراگراف است.

- اکثر تگ های اچ تی ام ال با افزودن یک (/) بسته می شوند و البته برخی نیز یکتا هستند (مثلا </ br>).

نکته 1: هدف از ایجاد زبانی به نام html یا hypertext markup language در وب، در واقع به ضرورت ایجاد استانداردی تعریف شده برای یکسان سازی و سهولت کار برمی گردد، این زبان توسط کنسرسیوم جهانی وب یا w3c توسعه یافته و امروزه تبدیل به استانداردی فراگیر گشته است که توسط انواع مختلف مرورگرها و واسطه های کاربری (کامپیوتر، تلفن همراه و...)، قابل پردازش است.

نکته 2: html در حقیقت یک زبان برنامه نویسی نیست، بلکه بیشتر شبیه یک قرار داد با پیروی از اصولی منظم است، چرا که محدود به تگ ها و دستور عمل های خاصی است و خارج از چارچوب تعریف شده خود، قدرت مانور ندارد، اما از این جهت که زبان تفهیم خواسته های برنامه نویس از مرورگر تلقی می شود، اهمیت زیادی دارد، یعنی وقتی در وب برنامه ای به یک زبان که در سرور اجرا می شود (مانند php) می نویسیم، هدف، هر چه که باشد، نهایتا معمولا باید خروجی خود را در بستر html به مرورگر انتقال دهیم.

لایه بندی در html با تگ div و span

در ادامه آموزش های مقدماتی آشنایی با زبان پایه برنامه نویسی وب یعنی html، این بار می خواهیم به دو تگ کلیدی، مخصوصا در زمینه لایه بندی (فرمت بندی) صفحات وب بپردازیم، این دو تگ div و span نام دارند و کمتر صفحه وبی وجود دارد که در سورس کدهای خود از آنها استفاده نکرده باشد، به طور خلاصه از div برای ایجاد بلاک های غیر هم سطح نگهدارنده (container) سایر عناصر صفحه و از span برای ایجاد بلاک های هم سطح (inline) و معمولا برای نگهداری محتوای متنی استفاده می شود که در ادامه آموزش، به طور جزئی تری با آنها آشنا خواهیم شد.

کاربرد تگ div در html

همان طور که گفتیم، تگ div در زبان html برای ایجاد بلاک ها یا لایه های نگهدارنده جهت فرمت بندی قسمت های مختلف صفحه مورد استفاده قرار می گیرد، در واقع اکثر صفحاتی که در وب مشاهده می کنیم، از بلاک هایی تو در تو تشکیل شده اند که به کمک ویژگی های css به شکل منطقی و نظم یافته ای به نظر می رسند، پیش از این طراحان وب برای رسیدن به مقاصد خود در زمینه فرمت بندی صفحات از تگ table استفاده می کردند که امروزه به دلایلی توصیه شده تنها از جداول جهت مقاصد آماری یا اطلاعاتی که نیاز به جدول بندی دارند استفاده شود نه برای فرمت بندی.

تگ div در حالت پیش فرض توسط مرورگر ها به صورت غیر هم سطح پردازش می شود، یعنی در ابتدا و انتهای آن خطی جدا کننده (به صورت فرضی) در نظر گرفته می شود، در مثال زیر با نحوه تعریف و کاربرد این تگ آشنا می شویم.

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">

<head>

<title>وبگو | کاربرد تگ div در html</title>

</head>

<body>

</body>

</html>

توضیح:

- برای تعریف بلاک های div کافی است آنها را به صورت تگ های جفتی در html ایجاد کنید:

- ملاحظه می کنید که برای نمایش صحیح حروف فارسی از dir با مقادیر rtl استفاده کرده ایم، البته در کدنویسی پیشرفته، توصیه می شود در حد امکان از استایل های خطی html اجتناب شده و اینگونه تنظیمات با css انجام شود که در آموزش های مربوطه در این مورد گفته ایم.

یک مثال کاربردی با div

استفاده از تگ div در html به موارد ساده ختم نمی شود، در کدنویسی پیشرفته معمولا نیاز به تعریف بلاک های div تو در تو وجود دارد که به دلیل یکپارچه و وابسته بودن زبان های html و css در وب، برای ایجاد تنظیمات ظاهری، علاوه بر تگ div از استایل css نیز در کنار آن استفاده می شود.

در مثال کاربردی زیر، نحوه ایجاد چند بلاک div فرمت بندی شده را ملاحظه می کنید.

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">

<head>

<title>وبگو | کاربرد تگ div در html</title>

body{

font-family:Tahoma, Geneva, sans-serif;

direction:rtl;

font-size:12px;

}

</style>

</head>

<body>

بلاک div شماره 1

بلاک div شماره 2

</div>

بلاک div شماره 3

</div>

بلاک div شماره 4

</div>

</div>

<hr />

با استفاده از تنظیم بلاک های div به صورت تو در تو و بهره بردن از css، طراحان وب قالب ها و طرح های خود را فرمت بندی می کنند.

</body>

</html>

پیش نمایش

توضیح:

- در کد بالا در کنار استفاده از تگ div از استایل css نیز استفاده کرده ایم، چرا که تگ های div معمولا به تنهایی قابلیت های خاصی ندارند و در کنار ویژگی های css است که قدرت و انعطاف پذیری آنها مشخص می شود.

- همان طور که در آموزش های مقدماتی css گفته ایم، استایل ها به چند صورت قابل تعریف هستند (به صورت خطی، درون صفحه ای و ایمپورت فایل خارجی در صفحه)، در اینجا برای تگ body از استایل css درون صفحه ای و برای بلاک های div از استایل های خطی استفاده کرده ایم.

- برای آشنایی با ویژگی های css، لطفا مباحث مربوط به آموزش های آن را ملاحظه کنید.

کاربرد تگ span در html

تگ span در صفحات وب کاربردهای خاصی دارد، به طور مثال از آنجایی که این تگ توسط مرورگرها به طور پیش فرض به صورت بلاک های هم سطح یا inline تفسیر می شود (یعنی اگر از تگ span در کنار سایر عناصر استفاده کنیم، در یک سطح با آنها قرار می گیرد و به طور مثال به پائین سایر بلاک ها منتقل نمی شود)، برای نمایش دکمه های صفحه به صفحه، برجسته کردن (highlight) بخشی از یک متن به فرض در هنگام جستجو و... کاربرد دارد.

ویژگی های تگ span با استفاده از خاصیت های css کامل می شود که در زیر نمونه ای از آن را ملاحظه می کنید.

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">

<head>

<title>وبگو | کاربرد تگ span در html</title>

body{

font-family:Tahoma, Geneva, sans-serif;

font-size:12px;

direction:rtl;

}

.paged{

display:inline-block;

padding:4px;

border:1px solid #09C;

margin:2px;

text-align:center;

}

.light{

color:#69F;

text-decoration:blink;

}

</style>

</head>

<body>

<hr />

تگ <span class="light">span</span> به طور پیش فرض به صورت هم سطح یا inline پردازش می شود و به این دلیل در برخی موارد بهترین گزینه برای طراحان وب است.

</body>

</html>

پیش نمایش

توضیح:

- مانند تگ div، تگ span نیز قابلیت های css را به خوبی می پذیرد و می توان به کمک آن به اهداف خود در طراحی وب دست یافت.

- در کد بالا از کلاس های css برای ایجاد قابلیت های ظاهری تگ span استفاده کرده ایم، دلیل این کار این است که تگ های html به خودی خود معمولا توانایی ایجاد جلوه ها و تنظیمات پیشرفته را ندارند و باید در کنار آنها از css استفاده شود.

- در مثال بالا دو کاربرد رایج از تگ span را ملاحظه می کنید، دکمه های هم سطح و همچنین برجسته کردن بخشی از یک متن با رنگ و ویژگی خاص.

کار با تگ فونت (font) و استایل در html

در مطالب قبلی از بخش آموزش مقدماتی html، با مباحث زیادی آشنا شدیم، از تگهای اصلی و کلیدی صفحات وب گرفته تا کار با پاراگراف و متن، اما در این مطلب می خواهیم آموزش ها را با بحث فونت و استایل خطی در html ادامه دهیم، البته بد نیست متذکر شویم که این بخش از آموزش html جنبه کاربردی کمتری دارد، چرا که امروزه بیشتر از css برای تعریف فونت و از استایل خارجی به جای استایل خطی استفاده می کنند، با این حال دانستن مسائل از مقدمات، لازمه گام نهادن به مراحل بالاتر است، لذا اگر می خواهید مباحث را به طور کامل بیاموزید با ادامه آموزش همراه ما باشید.

نحوه تعریف فونت در html

فونت در html به صورت تگ های خطی قابل تعریف است، تگی که برای تعریف فونت استفاده می شود <font> و <font/> هستند، به مثال زیر توجه کنید:

درون این تگ می توان ویژگی هایی را اضافه کرد که عبارتند از ویژگی face، dir، color، lang، size، class و id که به تفصیل راجب آنها خواهیم گفت.

ویژگی face در html font

face در html در واقع عملکردی شبیه عنصر font-family در css دارد، هر دوی این عناصر برای ایجاد و تعریف خانواده ای از فونت ها و نسبت دادن آن به عبارات و متن زیر مجموعه خود کاربرد دارند، چون بحث ما در اینجا آموزش html است، از طرح مبحث css آن خودداری می کنیم و توجه شما را به نحوه به کار بردن این عنصر در مثال زیر جلب می کنیم.

این یک متن جهت آزمایش نحوه تعریف فونت در html است!

</font>

مقادیر font face می تواند از خانواده فونت های وب باشد، مثلا مقادیر Arial, Helvetica, sans-serif یا Tahoma, Geneva, sans-serif و...

ویژگی dir در html font

dir برای مشخص کردن جهت نوشتاری حروف به کار می رود، برای حروف از راست به چپ (مثل زبان فارسی) از مقادیر rtl و برای حروف چپ به راست (مثل زبان انگلیسی) از مقادیر ltr استفاده می شود، این ویژگی در css با direction تنظیم می شود.

این یک متن جهت آزمایش نحوه تعریف فونت در html است!

</font>

ویژگی color در html font

برای نسبت دادن رنگ های مختلف به متن داخل تگ font از عنصر color استفاده می کنیم، مقادیر این عنصر می تواند رنگ های عادی مثل red، blue، green و ... یا مقادیری به صورت کدهای هگز باشد مثلا 666666# یا 3366CC# و...، این ویژگی نیز در css با نامی مشابه یعنی color قابل تعریف است.

این یک متن جهت آزمایش نحوه تعریف متن در html است!

</font>

ویژگی lang در html font

از این تگ برای مشخص کردن زبان متنی که در تگ font به کار رفته است استفاده می کنند، البته به کار بردن آن جزء در مواردی استثنایی الزامی نیست، مقادیر آن نیز با استاندارد نماد دو حرفی زبان رسمی کشورها تکمیل می شود.

این یک متن جهت آزمایش نحوه تعریف فونت در html است!

</font>

ویژگی size در html font

برای تعیین اندازه متن داخل تگ font از عنصر size استفاده می کنند، مقادیر این عنصر به صورت اعداد صحیح معمولا از یک تا هفت (1 2 3 و... 7) و یا به صورت اعداد صحیح به اضافه + از یک تا شش (1+ 2+ 3+ و... 6+) و همچنین به صورت منفی از منفی یک تا منفی 6 (1- 2- 3- و... 6-) قابل تنظیم است، این ویژگی در css با عنصر font-size تعریف می شود.

این یک متن جهت آزمایش نحوه تعریف فونت در html است!

</font>

ویژگی class و id در html font

اکثر تگ های html این قابلیت را دارند که با کدها و استایل های css تنظیم شوند، لذا تگ font نیز از این قاعده مستثنی نیست و همانطور که پیشتر گفتیم، اصولا کار با ویژگی هایی که با css قابل تعریف هستند، به صورت تگ های html کاربردی و مورد قبول نیست (و باید آنها را با css تنظیم نمود)، اما جهت آگاهی از چند و چون کار بد نیست با آنها آشنایی داشته باشیم.

این یک متن جهت آزمایش نحوه تعریف فونت در html است!

</font>

استایل خطی در html font

همانطور که پیشتر گفتیم، تگ های html قابلیت استفاده از استایل css را درون خود دارند، استایل های css نیز به سه شیوه قابل تعریف هستند، به صورت خطی و درون تگ html، به صورت غیر خطی اما درون کدهای html و نهایتا به صورت ایمپورت فایل خارجی در صفحه؛ آنچه در این آموزش به آن خواهیم پرداخت، استایل خطی درون تگ های html است.

درون تگ های html استایل خطی را با قرار دادن style و تنظیم مقادیر داخل آن، تعریف می کنند، تمام ویژگی هایی که در css قابل دسترسی هستند، در داخل stlye خطی نیز قابل تعریف شدن است.

این یک متن جهت آزمایش نحوه تعریف استایل در html است!

</font>

پیش نمایش نحوه تعریف فونت و استایل در html

در زیر کد و پیش نمایشی از آن را جهت آشنایی بیشتر با نحوه استفاده از تگ font و style در html قرار داده ایم که می توانید از آن استفاده کنید.

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">

<head>

<title>وبگو | نحوه تعریف فونت و استایل در html</title>

</head>

<body>

این یک متن جهت آزمایش نحوه تعریف فونت در html است!

</font>