انواع روشهای شناخت

به طور کلی شناخت انسان از پدیده های مختلف به سه روش علمی، فلسفی و دینی صورت میپذیرد که در ادامه توضیح داده می شوند.

شناخت با روش علمی

این شناخت مبتنی بر نتایج آزمایش هایی است که به وسیله حواس پنج گانه قابل درک باشد باید توجه داشت که رهیافت های علمی نیز بر اساس فرضیه هایی اثبات نشده، استوار هيسين نچمیاس و نچمیاس، ۱۳۸۱: ۱۵-۱۳).

برخی از این فرضیه ها عبارتند از: د طبیعت منظم است؛ اما می توانیم طبیعت را بشناسیم؛

همه پدیده های طبیعی علل طبیعی دارند؛ هیچ چیز بدیهی نیست؛ د دانش از راه تجربه کسب میشود.

شناخت با روش فلسفی

فیلسوفان نیز مانند دانشمندان ادعاهایی را مطرح می کنند اما برخلاف بسیاری از دانشمندان، برای اثبات آنها از وسایلی مانند لوله های آزمایش، تلسکوپ ها، اتاق های بخار یا وسایل مشابه استفاده نمی کنند. اظهارات فیلسوفان به طور ویژه برگرفته از فکر و اندیشه آنهاست. این موضوع که فیلسوفان از وسایل تجربی استفاده نمی کنند، بدان معنی نیست که داده های تجربی بی ارتباط با نظریه های فلسفی هستند. به هر جهت آنها برای داشتن شواهد کافی برای نظریه هایشان به آزمایشگاه و نتایج میدانی نیز نیازمندند ,Daly)2010: 9-10)

به طور کلی شناخت فلسفی مبتنی بر استدلال است و از تعمیم اصول و بدیهیات د می شود.

شناخت با روش دینی

شناخت در این روش مبتنی بر وحی به پیامبران الهی است. بسیاری از باورهای انسانها هرچند ممکن است با روش های علمی و فلسفی هم قابل تأیید باشند ولی شناخت آنها از دین و رهیافت های معرفتی حاصل شده است؛ بنابراین شناخت با روش دینی لزوما در مباینت با روش های علمی و فلسفی نخواهد بود.

گفتنی است شیوه های دیگری نیز برای شناخت معرفی شده است، همچون:

شیوه های مبتنی بر حجیت؛ و شیوه های مبتنی بر رمز و راز؛

شیوه های خردگرایانه؛ ۳ و شیوه های علمی (ساروخانی، ۱۳۸۹: ۱۷-۱۵). یا شیوه هایی مانند:

شیوه های اقتداری؛

شیوه های شهودی؛ و شیوه های عقلانی (نچمیاس و نچماس، ۱۳۸۱: ۱۳-۱۱).

همچنین از روش عرفانی به جای روش دینی نیز یاد شده است، ولی در هر حال یافته های مورد تأیید در هر تحقیق، شناختی است که از روش علمی حاصل شده باشد.